Zakładanie i likwidacja lokaty overnight

Na bieżącym rachunku bankowym naszej firmy zakładamy lokaty nocne (overnight). Czy zwrot lokaty (na konto wraca kwota lokaty z odsetkami) należy zaksięgować na konto lokat (wartość nominalna lokaty) i konto odsetek (tj. przychody finansowe). Czy może zwrot lokaty razem z odsetkami ująć jednym zapisem na koncie lokat, a na koniec miesiąca przeksięgować łączną kwotę odsetek?

W księgach rachunkowych wygaśnięcie lokaty nocnej i zwolnienie pobranych środków należy ująć zapisem po stronie Wn konta 13-0 "Rachunek bieżący", w korespondencji ze stroną Ma konta 13-5 "Inne rachunki bankowe" (w analityce: Lokata nocna). Z kolei naliczone przez bank odsetki od lokaty ujmuje się zapisem po stronie Wn konta 13-5, w korespondencji ze stroną Ma konta 75-0 "Przychody finansowe". Nie należy natomiast przeksięgowywać na koniec miesiąca łącznej kwoty odsetek naliczonych od kilku lokat nocnych założonych w danym miesiącu.

1. Zasady ujęcia lokat w księgach rachunkowych

Lokata nocna, zwana również overnight, to jedna z form krótkoterminowego lokowania wolnych środków pieniężnych. Zgodnie z umową zawartą z bankiem zakładana jest ona na zakończenie dnia roboczego, a stawiana do dyspozycji posiadacza rachunku wraz z odsetkami następnego dnia roboczego. Zatem środki pieniężne blokowane są po południu w danym dniu, a zwracane na rachunek bieżący następnego dnia rano. Natomiast w ciągu dnia środki pieniężne są dostępne i mogą być przeznaczane na bieżące płatności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Sposób ujęcia w księgach rachunkowych operacji dotyczących lokaty nocnej zależy od zapisów zawartych w przyjętych przez jednostkę zasadach (polityce) rachunkowości. Zasadniczo zablokowanie i zwolnienie środków pieniężnych na rachunku bankowym należałoby księgować za pośrednictwem konta 13-9 "Środki pieniężne w drodze". Jednak w praktyce jednostki korzystają z uproszczenia i pomijają księgowania na tym koncie. W księgach rachunkowych zablokowanie środków pieniężnych w związku z zawarciem lokaty nocnej można zewidencjonować zapisem po stronie Wn konta 13-5 "Inne rachunki bankowe" (w analityce: Lokata nocna), w korespondencji ze strona Ma konta 13-0 "Rachunek bieżący". Natomiast przekazanie środków wraz z dopisanymi odsetkami na konto bankowe jednostki następnego dnia można ująć zapisem po stronie Wn konta 13-0 (łączna kwota zwróconych środków wraz z odsetkami), w korespondencji ze stroną Ma konta 13-5 (zwrócone środki pieniężne) oraz konta 75-0 "Przychody finansowe" (dopisane odsetki).

Przykład

I. Założenia

Jednostka zawarła z bankiem umowę, zgodnie z którą zgromadzone w danym dniu środki pieniężne będą przekazywane na utworzenie lokaty nocnej.
W dniu 2 czerwca 2025 r. na rachunku bieżącym jednostka posiadała środki pieniężne w wysokości: 480.000 zł, które po południu zostały zablokowane na utworzenie lokaty.
Kolejnego dnia, tj. 3 czerwca 2025 r., środki z lokaty wraz z odsetkami w wysokości: 480.089,32 zł, przekazano na rachunek bieżący jednostki. Kwota dopisanych przez bank odsetek wynosiła: 89,32 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
A. Zapisy w księgach 2 czerwca 2025 r.
1. WB - rozchód środków z rachunku bieżącego na lokatę nocną	480.000,00 zł	13-5	13-0
B. Zapisy w księgach 3 czerwca 2025 r.
1. WB - wpływ środków pieniężnych z lokaty nocnej:
a) łączna kwota przekazanych środków wraz z dopisanymi odsetkami	480.089,32 zł	13-0
b) zwrócone środki pieniężne	480.000,00 zł		13-5
c) odsetki naliczone przez bank	89,32 zł		75-0

III. Księgowania:

A. Zapisy w księgach 2 czerwca 2025 r.

Zasady ujęcia lokat w księgach rachunkowych

B. Zapisy w księgach 3 czerwca 2025 r.

Zasady ujęcia lokat w księgach rachunkowych

2. Uproszczenie możliwe do zastosowania przy ewidencji lokat overnight

Ze względu na krótki okres trwania lokaty nocnej jednostki mogą stosować uproszczenie polegające na niedokonywaniu żadnych zapisów w związku z zakładaniem tych lokat. Wówczas ujęciu w księgach podlegają wyłącznie odsetki dopisane przez bank, zapisem po stronie Wn konta 13-0 "Rachunek bieżący", w korespondencji ze stroną Ma konta 75-0 "Przychody finansowe".

Przykład

I. Założenia

Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy czym jednostka w odniesieniu do lokat overnight stosuje uproszczenie i w księgach rachunkowych ujmuje jedyne dopisane przez bank odsetki od tych lokat.

II. Dekretacja: