Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 17 (545) z dnia 1.09.2021

Zaliczki na poczet dywidendy wypłacone wspólnikom w ciągu roku obrotowego i ich rozliczenie

W trakcie roku obrotowego możliwa jest wypłata zaliczek na poczet dywidendy za ten rok. Zasady dotyczące wypłaty zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy zawierają przepisy art. 194-195 K.s.h. Według ich treści umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne. Wypłacone przez spółkę zaliczki należy uwzględnić odpowiednio przy wypłacie dywidendy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Z treści art. 195 § 1¹ K.s.h. wynika, że w przypadku gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy zwracają zaliczki w całości lub odpowiedniej części. Ponadto, jak stanowi art. 198 § 1 K.s.h., wspólnik, który wbrew przepisom prawa lub postanowieniom umowy spółki otrzymał wypłatę (odbiorca), obowiązany jest do jej zwrotu. Członkowie organów spółki, którzy ponoszą odpowiedzialność za taką wypłatę, odpowiadają za jej zwrot spółce solidarnie z odbiorcą.

W księgach rachunkowych wypłatę zaliczki traktuje się jak śródroczny podział wyniku finansowego netto jednostki. Zgodnie bowiem z art. 53 ust. 5 ustawy o rachunkowości odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów uznaje się za podział wyniku finansowego netto jednostek w ciągu roku obrotowego. Decyzję o wypłacie zaliczki na poczet dywidendy ujmuje się w księgach rachunkowych po stronie Wn konta 82, w korespondencji ze stroną Ma konta 24-3 "Rozrachunki z udziałowcami". Zaliczka na poczet dywidendy opodatkowana jest w ten sam sposób, co sama dywidenda. W związku z tym, wypłacając zaliczkę na poczet dywidendy, spółka zobowiązana jest potrącić 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

Przykład

Wypłata zaliczki na poczet dywidendy i jej prezentacja w sprawozdaniu

I. Założenia:

1. W 2020 r. zarząd spółki z o.o., zgodnie z upoważnieniem wynikającym z umowy spółki, podjął uchwałę o wypłacie wspólnikom (dwie osoby fizyczne) zaliczek na przewidywaną dywidendę za 2020 r. w wysokości po 80.000 zł dla każdego wspólnika.
2. Spółka od zaliczek na dywidendę potrąciła 19% zryczałtowany podatek dochodowy w łącznej kwocie: 160.000 zł × 19% = 30.400 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

IV. Prezentacja w bilansie zaliczek na poczet dywidendy wypłaconych w trakcie roku obrotowego:

Pozostające na dzień bilansowy, tj. 31 grudnia 2020 r., saldo Wn konta 82 w wysokości: 160.000 zł, które wyraża stan uchwalonych i zakwalifikowanych do wypłaty zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy, spółka z o.o. zaprezentowała w pasywach bilansu, jako zaliczki na poczet zysku w pozycji A.VII. Fragment pasywów bilansu spółki z o.o. przedstawiał się następująco:

Przykład

Wypłata dywidendy z uwzględnieniem zaliczek wypłaconych w trakcie roku

I. Założenia:

1. Na podstawie danych z poprzedniego przykładu, przy założeniu, że spółka z o.o. w lipcu 2021 r. zatwierdziła sprawozdanie finansowe za 2020 r., które wykazało zysk netto w wysokości: 250.000 zł.
2. Wspólnicy podjęli uchwałę o przeznaczeniu całego zysku na wypłatę dywidendy. Po uwzględnieniu zaliczek wypłaconych na poczet dywidendy w 2020 r., wspólnikom pozostała do wypłaty kwota: 250.000 zł - 160.000 zł = 90.000 zł, czyli po: 45.000 zł dla każdego wspólnika.
3. Od wypłaconej dywidendy spółka potrąciła 19% zryczałtowany podatek dochodowy w łącznej wysokości: 90.000 zł × 19% = 17.100 zł.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: