Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w związku z wystąpieniem straty podatkowej

Czy w związku z wystąpieniem straty powinniśmy utworzyć rezerwę i ustalić aktywa z tytułu podatku odroczonego?

Obowiązek tworzenia rezerw oraz ustalania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest skutkiem rozbieżności pomiędzy przepisami ustawy o rachunkowości a przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak wynika z art. 37 ust. 1 ustawy o rachunkowości, jednostka tworzy rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, którego jest podatnikiem, w związku z przejściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową możliwą do odliczenia w przyszłości.

W przypadku wystąpienia straty podatkowej możliwej w przyszłości do odliczenia od dochodu, przyjmuje się, że jednostka posiada aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Jest to uzasadnione tym, że jednostka uzyska przyszłe korzyści powstałe wskutek przeszłych zdarzeń. Korzyści te polegają na prawie do zmniejszenia przyszłego zobowiązania z tytułu podatku dochodowego, wobec odliczenia straty podatkowej od dochodu.

Zatem pomimo, że rozliczenie straty podatkowej następuje pozaksięgowo, może wpłynąć na ewidencję księgową poprzez obowiązek utworzenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, które wykazuje się w księgach, zapisem:

- Wn konto 65-0 "Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego",
- Ma konto 87 "Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego".

W myśl art. 37 ust. 4 ustawy o rachunkowości, aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności.

Tym samym aktywa te ujmuje się tylko do wysokości, do której jest prawdopodobne, iż osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych oraz straty podatkowej. W sytuacji gdy osiągnięcie dochodu do opodatkowania jest mało prawdopodobne, aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego nie ujmuje się.

Należy jednocześnie podkreślić, iż - zgodnie z art. 37 ust. 10 ustawy o rachunkowości - w przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe pytającej jednostki nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 tej ustawy, może ona odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Przykład

Ustalenie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego
w związku z powstaniem straty podatkowej

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. za 2010 r. poniosła stratę podatkową w kwocie: 60.000 zł.

2. Istnieje prawdopodobieństwo, że w latach następnych spółka osiągnie dochód pozwalający na odliczenie straty. Stopa opodatkowania wynosi: 19%, zatem kwota odroczonego podatku dochodowego wynosi: 60.000 zł × 19% = 11.400 zł.

II. Dekretacja: