Podwyższenie ceny ewidencyjnej wyrobów gotowych

Ewidencję wyrobów gotowych prowadzimy w stałych cenach ewidencyjnych. Ze względu na wzrost kosztów i podwyżkę ceny sprzedaży chcemy zwiększyć cenę ewidencyjną. Jak należy to zaksięgować? Czy zwiększyć także wartość wyrobów, które już sprzedaliśmy?

Jak wynika z pytania, jednostka prowadzi ewidencję wyrobów gotowych przy zastosowaniu do ich wyceny metody dopuszczonej w art. 34 ust. 2 ustawy o rachunkowości. W myśl tego przepisu, składniki rzeczowych aktywów obrotowych, do których zaliczane są też wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi), mogą być na dzień wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi kosztami wytworzenia. Różnice te odnoszone są w ewidencji księgowej na konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów".

Decyzja jednostki o podwyższeniu cen ewidencyjnych wyrobów gotowych może dotyczyć tylko wyrobów pozostających na stanie ewidencyjnym jako zapasy. Wzrost ceny ewidencyjnej wyrobów gotowych nie może powodować zmiany zapisów dotyczących wyrobów już rozchodowanych w związku ze sprzedażą i zarachowanych w koszty w dotychczasowych cenach ewidencyjnych.

Zmiana ceny ewidencyjnej zapasu wyrobów nie ma bowiem żadnego wpływu na koszt sprzedanych wyrobów gotowych, który w ostatecznym rozliczeniu zawsze będzie odzwierciedlać wartość sprzedanych wyrobów po koszcie ich wytworzenia. Zarachowana w koszty wartość wyrobów w cenie ewidencyjnej jest bowiem korygowana o odchylenia od cen ewidencyjnych, przypadające na sprzedane wyroby (debetowe zwiększające lub kredytowe zmniejszające koszt ujęty na koncie 70-1 "Koszt sprzedanych produktów").

Wzrost cen ewidencyjnych wyrobów gotowych powoduje zatem wzrost wartości stanu zapasów tych wyrobów, ujętych na koncie 60 "Produkty gotowe i półprodukty". Jednocześnie kwota przyrostu wartości zapasów wyrobów gotowych będzie podlegać ujęciu na koncie odchyleń od cen ewidencyjnych (na koncie 62), zapisem:

- Wn konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty",
- Ma konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów".

Ewidencję księgową podwyższenia cen ewidencyjnych wyrobów gotowych przedstawiono na przykładzie liczbowym.

Przykład

I. Założenia:

1. Jednostka przyjęła z produkcji do magazynu 2.000 szt. wyrobów o wartości:

a) według rzeczywistego kosztu wytworzenia: 22 zł/szt. × 2.000 szt. = 44.000 zł,

b) według ceny ewidencyjnej: 25 zł/szt. × 2.000 szt. = 50.000 zł,

c) odchylenia od cen ewidencyjnych: (25 zł/szt. - 22 zł/szt.) × 2.000 szt. = 6.000 zł.

2. W związku z przewidywanym znacznym wzrostem kosztów wytworzenia wyrobów jednostka podjęła decyzję o aktualizacji wartości zapasu w drodze podwyższenia jednostkowej ceny ewidencyjnej z 25 zł/szt. do 27 zł/szt. Wartość ewidencyjna zapasu wzrosła o: (27 zł/szt. - 25 zł/szt.) × 2.000 szt. = 4.000 zł.

3. Sprzedaż przyjętej do magazynu partii wyrobów nastąpiła dopiero po podwyższeniu ceny ewidencyjnej. Jednostka do ewidencji kosztów stosuje konta zespołu 4 i 5 oraz konto 58.

II. Dekretacja:

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. Pw - przyjęcie wyrobów gotowych na stan magazynu w cenie ewidencyjnej	50.000 zł	60	58
2. PK - koszt wytworzenia wyrobów gotowych	44.000 zł	58	50
3. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych	6.000 zł	58	62
4. PK - wzrost wartości zapasu w związku z podwyższeniem ceny ewidencyjnej	4.000 zł	60	62