Środki trwałe niewykorzystywane w działalności gospodarczej

Spółka posiada wydzielony zakład produkcyjny. W budynku tego zakładu znajduje się kompletne wyposażenie linii produkcyjnych, podlegające amortyzacji bilansowej i podatkowej. Na skutek zaprzestania produkcji w tym zakładzie ww. środki trwałe nie są wykorzystywane w działalności. Zapadła decyzja o przeznaczeniu na sprzedaż całego zakładu. Zakład od kilku miesięcy jest zamknięty. Jak postąpić ze środkami trwałymi pozostającymi w ewidencji?

Nieużywanie środka trwałego w działalności gospodarczej nie stanowi podstawy do wyksięgowania go z ewidencji bilansowej oraz zaprzestania jego amortyzacji dla celów bilansowych.

Odpisy amortyzacyjne dokonywane są – co do zasady – w celu uwzględnienia utraty wartości środka trwałego, która następuje na skutek jego używania lub na skutek upływu czasu (art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości). W przypadku gdy jednostka nie wykorzystuje środka trwałego w swojej działalności gospodarczej, nie ma miejsca co prawda utrata wartości na skutek używania, nie oznacza to jednak, że środek trwały nie traci wartości handlowej (rynkowej) w związku z upływem czasu. Wartość handlowa (rynkowa) takiego środka trwałego maleje, bo środek ten "starzeje się" – choćby ze względu na tempo postępu technicznego.

Jednocześnie w świetle art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości, rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia środka trwałego do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Tylko z chwilą wystąpienia takich sytuacji może nastąpić zakończenie dokonywania odpisów amortyzacyjnych środka trwałego.

Wyksięgowanie nieużywanych środków trwałych (znajdujących się w wydzielonym zakładzie produkcyjnym) z ewidencji bilansowej oraz zakończenie ich amortyzacji dla celów bilansowych powinno nastąpić dopiero w momencie ich sprzedaży.

Warto również zaznaczyć, iż w przypadku wycofania środka trwałego z używania możemy mieć do czynienia z trwałą utratą jego wartości, która wiąże się z koniecznością dokonania odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość (por. 32 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych księguje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, zapisem:

– Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
– Ma konto 07-4 "Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych".

Należy jednak pamiętać, iż przepisy ustaw o podatku dochodowym jako przesłanki do zakończenia amortyzacji, wskazują m.in. zaprzestanie działalności, w której środki trwałe były używane. W tym przypadku, składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tę działalność (por. art. 22c pkt 5 updof oraz art. 16c pkt 5 updop).