Gazeta Podatkowa nr 49 (2132) z dnia 17.06.2024

Likwidacja części środka trwałego w księgach rachunkowych

Posiadamy zaliczony do środków trwałych samochód ciężarowy. Dotychczas pełnił on funkcję śmieciarki, jednak zdemontowaliśmy zabudowę do odbioru odpadów i przeznaczyliśmy ją do sprzedaży. Na jej miejsce zamierzamy zamontować beczkę do odbioru ścieków i pojazd nadal używać w prowadzonej działalności. W jaki sposób należy ująć w księgach rachunkowych operacje związane z demontażem zabudowy i jej sprzedażą?

Z pytania wynika, że Czytelnicy dokonali likwidacji części składowej środka trwałego, czyli demontażu zabudowy do odbioru odpadów. Jak stanowi pkt 9.11 KSR nr 11 "Środki trwałe", zgodnie z osądem jednostki taka likwidacja w przypadku dalszego używania środka trwałego (tu: samochodu ciężarowego) może wymagać m.in. ujęcia skutków likwidacji części składowej analogicznie jak odłączenie części dodatkowej lub peryferyjnej opisane w pkt 9.14-9.17 KSR nr 11 lub przeprowadzenia testów na utratę wartości środka trwałego zgodnie z KSR nr 4 "Utrata wartości aktywów" oraz dokonania ewentualnego odpisu z tytułu trwałej utraty jego wartości.

Trwałe odłączenie części dodatkowej lub peryferyjnej od środka trwałego w celu jej likwidacji jest częściową likwidacją powodującą trwałe zmniejszenie zakresu obiektu środka trwałego. Jednostka powinna dokonać odpowiedniego zmniejszenia jego wartości księgowej brutto i umorzenia (pkt 9.14 KSR nr 11). Jednocześnie pomniejsza się umorzenie środka trwałego o wartość umorzenia przypadającego na część dodatkową lub peryferyjną, jeśli są one objęte ewidencją pomocniczą w ramach ewidencji środków trwałych (pkt 9.16 KSR nr 11). Gdy odłączana część dodatkowa lub peryferyjna nie była przedmiotem ewidencji pomocniczej, należy ustalić wartość księgową brutto tej części w oparciu o dokumenty księgowe, a w razie ich braku na podstawie szacunku, a następnie obliczyć (o ile to możliwe) część kwoty umorzenia środka trwałego przypadającą na odłączaną część. Jednak nie zmniejsza się wartości księgowej brutto oraz umorzenia środka trwałego, od którego odłączono część dodatkową lub peryferyjną, jeżeli nie można wiarygodnie ustalić wartości tej części lub oszacowana wartość jest niższa od przyjętego w polityce rachunkowości jednostki poziomu istotności dla części dodatkowych i peryferyjnych (por. pkt 9.17 KSR nr 11).

Zmniejszenie wartości księgowej brutto i umorzenia środka trwałego na skutek trwałego odłączenia części dodatkowej lub peryferyjnej wpływa na wynik finansowy jako koszt (strata) z tytułu rozchodu środka trwałego. W omawianym przypadku trwale odłączoną część przeznaczono do sprzedaży, zatem cena sprzedaży netto odłączonej części zmniejszy koszt (stratę) z tytułu rozchodu środka trwałego. Tak wynika z pkt 9.15 KSR nr 11.

W księgach rachunkowych odłączenie części składowej środka trwałego można zaewidencjonować w oparciu o dowód "LT - Likwidacja środka trwałego".

Poniesione przez jednostkę koszty zawiązane z demontażem zabudowy należy odnieść, np. na podstawie otrzymanej faktury, do pozostałych kosztów operacyjnych. Jak bowiem wynika z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości, do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się koszty i przychody pośrednio związane z prowadzoną działalnością operacyjną, w tym m.in. dotyczące zbycia środka trwałego. Koszty demontażu wpłyną więc na wynik ze sprzedaży odłączonej części środka trwałego.