Ewidencja ujawnionego środka trwałego

Podczas inwentaryzacji został ujawniony środek trwały, tj. murowany garaż. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykazało, że w 2010 r. została nabyta nieruchomość zabudowana. W akcie notarialnym przenoszącym własność tej nieruchomości garaż nie był wyszczególniony i nie został on ujęty w ewidencji bilansowej. W jaki sposób ustalić wartość początkową tego garażu i jak ująć go w księgach rachunkowych?

Składnik majątku, który spełnia warunki określone dla środka trwałego, powinien być wprowadzony do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania w prowadzonej działalności gospodarczej. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego. Wynika tak z art. 16d ust. 2 ustawy o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.) oraz art. 22d ust. 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Jeżeli w umowie kupna-sprzedaży (sporządzonej w formie aktu notarialnego) garaż, o którym mowa w pytaniu, nie został wyszczególniony, to w takim przypadku jednostka powinna była przed wprowadzeniem nabytych składników majątku do ewidencji środków trwałych, z łącznej ceny nabycia nieruchomości, wyodrębnić wartość przypadającą na poszczególne środki trwałe, w tym garaż, samodzielnie lub przy pomocy rzeczoznawcy majątkowego. Skoro tak się nie stało w roku nabycia nieruchomości, to należy tego dokonać obecnie. Ustaloną wartość początkową garażu trzeba wprowadzić do ewidencji środków trwałych - zakładając, że spełnia on warunki określone dla środków trwałych w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. Należy też ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Ustawa o rachunkowości nie określa od kiedy należy rozpocząć dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od ujawnionych środków trwałych. W takim przypadku mogą mieć zastosowanie ogólne zasady określone w art. 32 ust. 1-3 tej ustawy. Należy też uwzględnić przepisy ustaw o podatku dochodowym. W myśl art. 16h ust. 1 pkt 4 ustawy o pdop i art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof odpisów amortyzacyjnych od ujawnionych środków trwałych nieobjętych dotychczas ewidencją dokonuje się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały wprowadzone do ewidencji. Nie będzie więc sprzeczne z ustawą o rachunkowości rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych od ujawnionego środka trwałego zgodnie z prawem podatkowym, tj. począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym został on wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

Nieujęcie garażu w ewidencji środków trwałych spowodowało, że zawyżona została wartość początkowa nabytych razem z nim środków trwałych (gruntu, budynków i budowli). Trzeba więc obecnie wprowadzić do ksiąg rachunkowych odpowiednie zapisy korygujące ich wartość początkową oraz dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne.

Należy także skorygować zeznania podatkowe za te lata, w których zaliczono do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne w niewłaściwej (zawyżonej) wysokości oraz zapłacić zaległy podatek dochodowy wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.

Trzeba dodać, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. z 2010 r. nr 242, poz. 1622) garaże zalicza się do rodzaju 102 KŚT "Budynki transportu i łączności". Dla celów podatkowych garaże te amortyzowane są według rocznej stawki wynoszącej 2,5%, z wyjątkiem garaży podziemnych, dla których stawka amortyzacyjna wynosi 4,5%. Jednostki mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych dla celów bilansowych według stawek podatkowych, jeżeli okres ekonomicznej użyteczności pokrywa się z okresem przyjętym dla ustalenia stawki podatkowej.

Przykład

Założenia

Jednostka nabyła w grudniu 2010 r. nieruchomość zabudowaną za łączną kwotę wynoszącą 350.000 zł.
Do ewidencji środków trwałych wprowadzono pod datą 31 grudnia 2010 r.:

a) grunt o wartości początkowej: 85.000 zł,

b) budynek przemysłowy: 265.000 zł (roczna stawka amortyzacyjna wynosi 2,5%).
Przeprowadzona w czerwcu 2012 r. inwentaryzacja środków trwałych wykazała, że na gruncie nabytym w grudniu 2010 r. oprócz budynku przemysłowego znajduje się także garaż murowany.
Wycena przeprowadzona w czerwcu 2012 r. przez rzeczoznawcę majątkowego wykazała, że na dzień nabycia wartość poszczególnych środków trwałych wynosiła:

a) grunt: 85.000 zł,

b) budynek przemysłowy: 247.000 zł,

c) garaż murowany: 18.000 zł.
W dniu 29 czerwca 2012 r. garaż został wprowadzony do ewidencji środków trwałych na podstawie dowodu OT w wartości początkowej wynoszącej 18.000 zł.
Jednostka ustaliła, że odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej budynku przemysłowego zostały zawyżone:

a) za 2011 r. o 450 zł (w ocenie jednostki nie jest to błąd istotny),

b) za 5 m-cy 2012 r. o 187,50 zł.
Jednostka prowadzi ewidencję kosztów działalności operacyjnej na kontach zespołu 4.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
1. OT - wprowadzenie ujawnionego środka trwałego do ewidencji bilansowej:	18.000 zł	01	24
2. PK - zmniejszenie wartości początkowej budynku przemysłowego:	18.000 zł	24	01
3. PK - korekta odpisów amortyzacyjnych:
a) za 2011 r.	450,00 zł	07-1	76-0
b) za 5 miesięcy 2012 r.	187,50 zł	07-1	40
oraz zapis techniczny zapewniający czystość obrotów	(-) 187,50 zł	40	40