Ujęcie księgowe uprawnień do emisji dwutlenku węgla

Spółka otrzymuje prawa do emisji CO² w ramach przydziału. Ujmuje je jako wartości niematerialne i prawne, a drugostronnie jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Następnie kwotę figurującą na koncie rozliczeń międzyokresowych przenosi na pozostałe przychody operacyjne – równolegle do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od tych praw. Amortyzacja zwiększa koszty wytworzenia produktów na koncie zespołu 5. Czy istnieje możliwość, aby dla zachowania współmierności kosztów i przychodów, zamiast konta pozostałych przychodów operacyjnych, stosować przychody ze sprzedaży produktów?

Zasady funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, do których zaliczany jest m.in. dwutlenek węgla, określa ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223). Przez emisję rozumie się gazy cieplarniane wprowadzane do powietrza w wyniku działań człowieka, związanych z eksploatacją instalacji lub z wykonywaną operacją lotniczą. Z kolei za uprawnienie do emisji przyjmuje się uprawnienie do wprowadzania do powietrza ekwiwalentu w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, dwutlenku węgla (CO²) utworzone w ramach systemu, które służy do rozliczenia wielkości emisji w ramach tego systemu, i którym można rozporządzać na zasadach określonych w ustawie. Uprawnienia do emisji przydzielane instalacjom na poszczególne lata okresu rozliczeniowego następują na zasadach określonych w ww. ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Ustawa o rachunkowości nie reguluje wprost zasad ujęcia w księgach rachunkowych przyznanych praw do emisji zanieczyszczeń gazów cieplarnianych, w tym CO², do powietrza. Stanowisko w sprawie księgowego ujęcia praw (uprawnień) do emisji gazów cieplarnianych wydał Komitet Standardów Rachunkowości 21 grudnia 2011 r. Według wskazówek zawartych w tym stanowisku przyznane i nabyte prawa do emisji spełniają definicję wartości niematerialnych i prawnych, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o rachunkowości. Przyznane prawa do emisji ujmuje się – zgodnie z art. 41 ust. 2 w powiązaniu z ust. 1 pkt 2 ww. ustawy – jako rozliczenia międzyokresowe przychodów, które stopniowo zwiększają pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dokonywanych od tych praw. Rozliczenie przychodów następuje z chwilą wykorzystania lub sprzedaży przyznanych nieodpłatnie praw do emisji. Amortyzacja praw do emisji zwiększa koszty wytworzenia produktów.

Stanowiska oraz standardy wydane przez
Komitet Standardów Rachunkowości
dostępne są w serwisie www.przepisy.gofin.pl

Stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości jednoznacznie określa zasady ujęcia w księgach rachunkowych przyznanych praw do emisji przez prowadzących instalacje. Oznacza to, że przyznane nieodpłatnie prawa ujęte na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów, odpisywane są równolegle do odpisów amortyzacyjnych na dobro pozostałych przychodów operacyjnych. Jest to zgodne z przepisami art. 41 ustawy o rachunkowości. Zatem nie jest możliwe odnoszenie tych kwot do przychodów ze sprzedaży produktów, o czym mowa w pytaniu.