rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 13 (517) z dnia 1.07.2020

Uproszczenia przy ustalaniu kosztu wytworzenia produkcji w toku według KSR nr 13

1. Ogólne zasady wyceny produkcji w toku po koszcie wytworzenia

Produkty w toku to produkty znajdujące się w niezakończonej fazie wytwarzania lub przetwarzania (na stanowisku pracy), niespełniające jeszcze wymogów technologicznych, technicznych i handlowych, warunkujących zaliczenie ich do wyrobów gotowych lub półproduktów.

Stan produkcji w toku wycenia się generalnie według kosztu jej wytworzenia, który w myśl art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości, obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Więcej informacji na temat zasad ustalania kosztu wytworzenia produktów zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 13 "Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów" (KSR nr 13).

Przypominamy, iż koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Natomiast uzasadniona część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem danego produktu obejmuje:

  • zmienne koszty pośrednie produkcji (np. zużycie materiałów pomocniczych, koszty transportu), których wielkość zmienia się w zależności od wielkości produkcji (oprócz strat i braków produkcyjnych, które nie są elementem składowym kosztu wytworzenia) oraz
     
  • tę cześć stałych pośrednich kosztów produkcji (np. amortyzacja, podatek od nieruchomości, wynagrodzenia niezależne od wielkości produkcji, takie jak płace kierownictwa i nadzoru produkcji, pracowników utrzymania ruchu i inne koszty, które kształtują się niezależnie od wielkości produkcji), które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Ponadto należy pamiętać, iż do kosztów wytworzenia zapasu produktu nie zalicza się:

  • nieuzasadnionych kosztów pośrednich produkcji będących konsekwencją niewykorzystania zdolności produkcyjnych, w tym kosztów wynagrodzeń za nieplanowane przestoje, kosztów związanych z nieczynnymi urządzeniami produkcyjnymi, kosztów utrzymania niewykorzystanych powierzchni produkcyjnych oraz innych nieprzypisanych do produktów stałych pośrednich kosztów produkcji,
     
  • strat produkcyjnych, przekraczających normalne ryzyko produkcyjne, w tym spowodowanych powstaniem braków nienaprawialnych i kosztów naprawy braków,
     
  • kosztów sprzedaży (np. promocji, reklamy, marketingu, kompletacji i pakowania dostaw i ich ekspedycji oraz transportu, opłat licencyjnych zależnych od wielkości sprzedaży, kosztów rękojmi i napraw gwarancyjnych),
     
  • kosztów ogólnego zarządu (np. wynagrodzeń zarządu i organów nadzoru przedsiębiorstwa, utrzymania biur i samochodów osobowych zarządu, systemu informatycznego, prowadzenia rachunkowości, podatków, opłat i innych wydatków dotyczących przedsiębiorstwa jako całości),
     
  • kosztów magazynowania produktów; jeżeli jednak czynności magazynowania są nieodzowne dla doprowadzenia produktów do stanu zdatnego do sprzedaży (np. wymagane jest dojrzewanie wytworzonych przez przedsiębiorstwo serów lub leżakowanie napojów alkoholowych) to wchodzą one w skład kosztów wytworzenia.

2. Wybór właściwego uproszczenia przy obliczaniu kosztu wytworzenia produktu

Jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego (art. 4 ust. 4 i 4a ustawy o rachunkowości). Przy dokonywaniu wyborów w zakresie stosowania uproszczeń, należy kierować się zasadą wyważenia kosztów i korzyści z uwzględnieniem takich czynników jak: długość cyklu produkcyjnego, szacowana wartości zapasu produktów, zmienność stanu produktów w toku. KSR nr 13 zaleca, aby przed podjęciem decyzji o stosowaniu uproszczeń, przedsiębiorstwo przeprowadziło analizę wpływu braku informacji o kosztach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych na jasne i rzetelne przedstawienie jej sytuacji finansowej.

Jednostka, na podstawie art. 28 ust. 4a ustawy o rachunkowości, przy obliczaniu kosztu wytworzenia produktu do kosztów bezpośrednich może doliczyć koszty pośrednie związane z wytworzeniem tego produktu, niezależnie od poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych. Ustalony w ten sposób koszt wytworzenia nie może być wyższy od możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto. Z uproszczenia tego mogą skorzystać jednostki (z wyjątkiem jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ww. ustawy), które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

1) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

2) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

3) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

KSR nr 13 w pkt 11.3 wskazuje, iż ustalanie kosztów wytworzenia przy zastosowaniu uproszczenia wynikającego z art. 28 ust. 4a ww. ustawy przebiega w czterech etapach:

  • etap I - ustalenie rzeczywistych kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów,
     
  • etap II - ustalenie rzeczywistych kosztów pośrednich produkcji mpk (miejsce powstania kosztów),
     
  • etap III - ustalenie kluczy rozliczeniowych kosztów pośrednich i stawek kosztów pośrednich poszczególnych mpk,
     
  • etap IV - ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (produktów), obejmującego rzeczywiste (faktycznie poniesione) koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie przypisane przedmiotom za pomocą ustalonych stawek.

Kolejnym uproszczeniem możliwym do zastosowania jest wycena produktów według stałych cen ewidencyjnych, z uwzględnieniem różnic pomiędzy tymi cenami a kosztami wytworzenia. Możliwość taką dopuszcza art. 34 ust. 2 ustawy o rachunkowości. KSR nr 13 w pkt 11.4 zawiera analogiczne regulacje. Co istotne, na dzień bilansowy wartość produktów wyrażoną w cenach ewidencyjnych doprowadza się do poziomu nie wyższego od cen ich sprzedaży netto (por. art. 28 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy).

Jeżeli nie jest możliwe lub opłacalne ustalenie kosztu wytworzenia produktu można zastosować uproszczenie polegające na wycenie zapasu produktów według cen sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży (skorygowanych cen sprzedaży netto), a w przypadku produktu w toku - także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia. Możliwość taką przewiduje art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Analogiczne regulacje zawiera KSR nr 13 w pkt 11.7, wskazując przy tym, iż wycena taka ogranicza w istotny sposób zakres informacji o kosztach wytworzenia produktów i niewykorzystanych zdolnościach produkcyjnych.

W odniesieniu do wyceny produkcji w toku ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość stosowania szczególnych uproszczeń.

3. Szczególne uproszczenia dotyczące wyceny produkcji w toku

Na mocy art. 34 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, produkcję w toku można wyceniać w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia albo wartości materiałów bezpośrednich lub nie wyceniać jej wcale, pod warunkiem że nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Zasady te nie mogą być stosowane do produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie. Nie dotyczy to jednak produkcji rolnej. Przedsiębiorstwo ujawnia w zasadach (polityce) rachunkowości przyczyny zastosowania uproszczeń w wycenie produkcji w toku (por. KSR nr 13 pkt 11.6). Jeżeli wycena produkcji w toku następuje w wysokości kosztów bezpośrednich, to do wyceny tej przyjmuje się:

  • wartość zużytych materiałów bezpośrednich (podstawowych i pomocniczych),
     
  • płace bezpośrednie wraz z narzutami (ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia liczone od wynagrodzeń pracowników produkcyjnych),
     
  • pozostałe koszty bezpośrednio związane z wytwarzaniem produktu, za okres od rozpoczęcia produkcji do dnia wyceny, np.: zużycie narzędzi niezbędnych do wytworzenia określonych produktów, usługi obce wykonywane w związku z produkcją, zużycie energii.

W przypadku natomiast wyceny produktów w toku produkcji tylko w wysokości materiałów bezpośrednich, można przyjąć wielkość materiałów zużytych do tych produktów, ustaloną według normy zakładowej lub na podstawie spisu z natury dokonanego na koniec okresu sprawozdawczego albo zweryfikowany stan księgowy kosztów materiałów bezpośrednich w części dotyczącej produktów w toku produkcji.

4. Kalkulacja kosztów produkcji na przykładzie liczbowym

Przykład

I. Założenia:

  1. Przedsiębiorstwo "X" produkuje swetry wełniane w dwóch typach - kardigany i swetry rozpinane. Na kardigan zużywa się 1 kg włóczki, natomiast na sweter rozpinany zużywa się 0,5 kg włóczki.
     
  2. Koszty ujęte w księgach rachunkowych na koncie 50-0 "Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej" wynoszą:
Wyszczególnienie Remanent początkowy
produkcji w toku (w zł)
Koszty bieżącego
okresu (w zł)
Materiały bezpośrednie 3.000,00 82.000,00
Koszty przerobu 2.000,00 21.000,00
Razem 5.000,00 103.000,00
  1. W bieżącym okresie przekazano do magazynu 1.200 szt. kardiganów i 1.400 szt. swetrów rozpinanych. Na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej na dzień bilansowy stan produkcji w toku wynosił 400 szt. swetrów rozpinanych, przerobionych w 50% z punktu widzenia poniesionych kosztów produkcji.

II. Kalkulacja kosztu wytworzenia wyrobów i produktów w toku:

Produkowane są dwa wyroby, różniące się wielkością zużycia surowca. Przy kalkulacji zostały uwzględnione różnice wynikające z wagi zużytego surowca.

Wariant A - wycena według zasad ogólnych:

Koszty wytworzenia Liczba jednostek umownych Koszt jednostki umownej Koszt wytworzenia produktów gotowych Koszt wytworzenia produkcji w toku
5.000 zł + 103.000 zł = 108.000 zł (1.200 szt. × 1,0 + 1.400 szt. × 0,5) + (400 szt. × 0,5 × w 50%) = 2.000 j. (5 000 zł + 103.000 zł) : 2.000 j. = 54 zł (1.200 szt. × 1,0 × 54 zł) + (1.400 szt. × 0,5 × 54 zł) = 102.600 zł (400 szt. × 0,5 × 50%) × 54 zł = 5.400 zł

Wariant B - wycena po podjęciu decyzji o niewycenianiu produkcji w toku:

Po przeprowadzonej analizie stanów produkcji niezakończonej w kolejnych okresach sprawozdawczych uznano, że jej udział w kosztach wytwarzania jest nieznaczący i kształtuje się na podobnym poziomie na koniec kolejnych okresów. Postanowiono nie wyceniać produkcji w toku.

Koszty wytworzenia Liczba jednostek umownych Koszt jednostki umownej Koszt wytworzenia
produktów gotowych
5.000 zł + 103.000 zł = 108.000 zł (1.200 szt. × 1,0 + 1.400 szt. × 0,5) = 1.900 j. (5 000 zł + 103.000 zł) : 1.900 j. = 56,842 zł (1.200 szt. × 1,0 × 56,842 zł) + (1.400 szt. × 0,5 × 56,842 zł) = 108.000 zł

III. Ustalenie wyniku na sprzedaży wyrobów gotowych

Przy założeniu, że wszystkie wyroby gotowe zostały sprzedane za kwotę: 120.000 zł, wynik brutto wyniesie:

  • w wariancie A: 120.000 zł - 102.600 zł = 17.400 zł,
     
  • w wariancie B: 120.000 zł - 108.000 zł = 12.000 zł.

Z powyższego wynika, że wynik brutto w wariancie B będzie gorszy o 31% z uwagi na odniesienie w koszty wyrobów gotowych wartości całej produkcji w toku.

www.PoradnikKsiegowego.pl - MSR i KSR:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

październik 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
8
9
11
12
13
14
16
17
18
19
20
22
23
24
26
27
28
29
30
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

FORUM - Rachunkowość

Forum aktywnych księgowych

Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.