rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 16 (496) z dnia 20.08.2019

Uwzględnienie niewykorzystanych zdolności produkcyjnych przy kalkulacji kosztu wytworzenia według KSR nr 13

1. Przypisanie produktom kosztów pośrednich produkcji w wysokości kosztów planowanych

Produkty wycenia się w koszcie wytworzenia, który w myśl art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości, obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów. Zatem, aby prawidłowo ustalić koszt wytworzenia poszczególnych produktów należy im przypisać bezpośrednie koszty produkcji, zmienne pośrednie koszty produkcji oraz uzasadnioną część stałych pośrednich kosztów produkcji.

Zasady ustalania kosztu wytworzenia produktów przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych uszczegóławia Krajowy Standard Rachunkowości nr 13 "Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów" (KSR nr 13). Jak wynika ze wskazówek zawartych w tym standardzie zarówno koszty bezpośrednie, jak i koszty pośrednie lub tylko koszty bezpośrednie bądź tylko koszty pośrednie mogą być przypisywane do produktów w wysokości kosztów rzeczywistych lub w wysokości kosztów planowanych (standardowych, normatywnych). Według KSR nr 13 przy rozliczaniu kosztów pośrednich produkcji na produkty stosuje się odrębne stawki dla kosztów zmiennych i kosztów stałych. KSR 13 zaleca przypisywanie produktom kosztów pośrednich produkcji w wysokości kosztów planowanych z uwagi na trudności ustalenia kosztów pośrednich rzeczywiście poniesionych w podziale na zmienne i stałe. W przypadku stosowania kosztów planowanych, w celu ustalenia rzeczywistego kosztu wytworzenia produktu (produktów), rozliczenia wymagają różnice pomiędzy kosztami planowanymi i kosztami rzeczywiście poniesionymi (odchylenia).

Należy w tym miejscu wspomnieć, iż koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione. Odnosi się je w ciężar konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów". Tym samym zwiększają one "Koszt wytworzenia sprzedanych produktów" w wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat oraz wpływają na "Zmianę stanu produktów" - w razie stosowania przez jednostkę wariantu porównawczego rachunku zysków i strat.

Jeżeli koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych stanowią rezultat niespodziewanych zdarzeń (awaria maszyny, strajk, utrata stałego odbiorcy), to odnosi się je w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Poszczególne etapy ustalania kosztu wytworzenia produktu w przypadku, gdy produktowi przypisuje się koszty pośrednie produkcji w wysokości planowanej, przy uwzględnieniu niewykorzystanych normalnych zdolności produkcyjnych, przedstawia poniższa tabela.

Etapy ustalania kosztu wytworzenia Charakterystyka
Etap I Ustalenie stawek planowanych zmiennych kosztów pośrednich produkcji mpk (tzn. miejsc powstawania kosztów)
Etap II Ustalenie normalnych zdolności produkcyjnych dla mpk
Etap III Ustalenie stawek planowanych stałych kosztów pośrednich produkcji mpk dla normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych
Etap IV Ustalenie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych mpk na podstawie informacji o planowanych stałych kosztach pośrednich produkcji i wielkości niewykorzystanych w okresie zdolnościach produkcyjnych
Etap V Ustalenie rzeczywistych kosztów bezpośrednich poszczególnych produktów
Etap VI Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu (produktów) obejmującego rzeczywiste koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji poszczególnych mpk
Etap VII Ustalenie rzeczywistych kosztów pośrednich produkcji mpk
Etap VIII Ustalenie różnic pomiędzy planowanymi i rzeczywistymi kosztami pośrednimi produkcji (odchyleń od kosztów planowanych)
Etap IX Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty
Etap X Ustalenie rzeczywistego kosztu wytworzenia sprzedanych produktów i wartości zapasu produktów. Na tym etapie określamy odchylenia od kosztów planowanych przypadające na produkty sprzedane i zapas produktów

2. Kalkulacja kosztu wytworzenia produktu oraz rozliczenie kosztów produkcji na przykładzie liczbowym

Przykład

I. Założenia:

  1. W kopalni miedzi odbywa się wydobycie metodą głębinową. Złoża są eksploatowane przy zaangażowaniu różnych maszyn i specjalistycznego sprzętu. Wydobyta ruda z kopalni jest kierowana do zakładu przeróbki, gdzie w wyniku wzbogacania są otrzymywane koncentrat miedzi i odpady.
     
  2. Dane o produkcji i sprzedaży koncentratu miedzi przedstawiają się następująco:
Lp. Wyszczególnienie Koncentrat miedzi
1. Cena sprzedaży netto koncentratu miedzi 650 zł/t
2. Cena ewidencyjna (koszt planowany) 600 zł/t
3. Koszty w układzie rodzajowym faktycznie poniesione przy wytwarzaniu koncentratu miedzi, w tym:
- koszty wynagrodzeń z narzutami: 615.600.000 zł
- koszty materiałów i energii: 554.040.000 zł
- koszty amortyzacji: 369.360.000 zł
- koszty usług produkcyjnych: 451.440.000 zł
- koszty podatków i opłat administracyjnych: 41.040.000 zł
- pozostałe koszty: 20.520.000 zł
2.052.000.000 zł
4. Koszty bezpośrednie faktycznie poniesione 900.000.000 zł
5. Koszty pośrednie faktycznie poniesione - jednostka nie dysponuje informacjami o faktycznie poniesionych kosztach pośrednich w podziale na zmienne i stałe 1.152.000.000 zł
6. Planowane pośrednie koszty zmienne 731.000.000 zł
7. Planowane pośrednie koszty stałe 399.000.000 zł
8. Produkcja koncentratu w okresie 3.200.000 t
9. Wyroby sprzedane w okresie 2.500.000 t
10. Zapas wyrobów na koniec okresu 700.000 t
  1. Normalne zdolności produkcyjne kopalni miedzi wynoszą: 3.800.000 ton rocznie koncentratu miedzi. Koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych (etap II) wyniosły: 61.000.000 zł.

II. Kalkulacja kosztu wytworzenia koncentratu miedzi przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych

Kalkulując jednostkowy koszt wytworzenia, do bezpośrednich kosztów rzeczywistych należy doliczyć produkcyjne planowane koszty pośrednie a następnie ustalić rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobu poprzez ustalenie i rozliczenie odchyleń od planowanych kosztów pośrednich produkcji.

Etapy
ustalania kosztu wytworzenia
Wyniki kalkulacji
Etap I Stawka planowanych zmiennych kosztów pośrednich produkcji mpk: 731.000.000 zł : 3.200.000 t = 228,44 zł/t
Etap II Normalne zdolności produkcyjne dla mpk: 3.800.000 ton rocznie koncentratu miedzi
Etap III Stawka planowanych stałych kosztów pośrednich produkcji mpk dla normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych: 399.000.000 zł : 3.800.000 t = 105 zł/t
Etap IV Planowane koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych w 2019 r. wyniosły: 63.000.000 zł
Etap V Rzeczywiste koszty bezpośrednie poszczególnych produktów: 900.000.000 zł : 3.200.000 t = 281,25 zł/t
Etap VI Jednostkowy koszt wytworzenia produktu (produktów) obejmujący rzeczywiste koszty bezpośrednie oraz planowane stawki zmiennych i stałych kosztów pośrednich produkcji poszczególnych mpk: 281,25 zł/t + 228,44 zł/t + 105 zł/t = 614,69 zł/t
Etap VII Rzeczywiste koszty pośrednie produkcji mpk: 1.152.000.000 zł
Etap VIII Różnica pomiędzy planowanymi i rzeczywistymi kosztami pośrednimi produkcji (odchylenia):
- planowane koszty pośrednie wynoszą: 731.000.000 zł + 399.000.000 zł = 1.130.000.000 zł,
- rzeczywiste koszty pośrednie wynoszą: 1.152.000.000 zł
Nadwyżka kosztów rzeczywistych nad kosztami planowanymi wynosi: 22.000.000 zł. Wskaźnik narzutu w tej sytuacji wynosi: 1,9469%, tj.: 22.000.000 zł : 1.130.000.000 zł
Etap IX Rozliczenie odchyleń od kosztów planowanych przypadających na niewykorzystane zdolności produkcyjne oraz wytworzone produkty: Kwota planowanych kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych (600.000 t x 105 zł/t = 63.000.000 zł) powinna być dodatkowo powiększona o narzut wynikający z różnicy między planowanymi kosztami pośrednimi produkcji a kosztami rzeczywistymi, tj.: 1,9469% × 63.000.000 zł, czyli 1.226.547 zł. Koszt niewykorzystanych zdolności produkcyjnych, wyceniony w wysokości kosztów faktycznie poniesionych, wyniesie więc: 64.226.547 zł
Etap X Kwota odchyleń przypadająca na produkcję sprzedaną oraz zapas: 22.000.000 zł - 1.226.547 zł = 20.773.453 zł. Całkowity rzeczywisty koszt wytworzenia 1 t wynosi: 1.987.773.453 zł : 3.200.000 t = 621,18 zł/t (w zaokrągleniu)

III. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - rozliczenie pośrednich kosztów produkcyjnych:      
    a) nieuzasadniona część kosztów wytworzenia produktu (koszt
        niewykorzystanych zdolności produkcyjnych)
64.226.547 zł 70-1 52-1
    b) uzasadniona część stałych kosztów pośrednich 1.087.773.453 zł 50 52-1
2. PW - przyjęcie wyprodukowanych wyrobów do magazynu: 3.200.000 t × 600 zł/t =  1.920.000.000 zł 60-0 58
3. PK - koszt wytworzenia produktów 1.987.773.453 zł 58 50
4. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych produktów 67.773.453 zł 62-0 58
5. FS - sprzedaż produktów (pominięto kwestię VAT) 1.625.000.000 zł 20 70-0
6. WZ - wydanie sprzedanych wyrobów 1.500.000.000 zł 70-1 60-0
7. PK - odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane wyroby: 67.773.453 zł : 3.200.000 t × 2.500.000 t =  52.948.010 zł 70-1 62-0

IV. Księgowania:

Kalkulacja kosztu wytworzenia produktu oraz rozliczenie kosztów produkcji na przykładzie liczbowym

www.PoradnikKsiegowego.pl - MSR i KSR:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.