Ewidencja odpisu aktualizującego należność

Posiadamy należność od kontrahenta, który znajduje się w upadłości. W jaki sposób zaksięgować na koniec 2014 r. odpis aktualizujący na tę należność? Prawdopodobnie w 2015 r. nastąpi częściowa redukcja długu. Jakich zapisów wówczas dokonać w księgach rachunkowych?

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy należności wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty (czyli z ewentualnymi odsetkami), z zachowaniem zasady ostrożności. Tak wynika z art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości. Zasada ostrożności nakazuje m.in., aby przy wycenie uwzględniać utratę wartości aktywów. Jednostki mają więc obowiązek dokonać oceny stopnia prawdopodobieństwa zapłaty należności. Jeśli okaże się, że istnieją należności, których spłata przez dłużników jest zagrożona, należy wobec nich utworzyć na koniec roku odpisy aktualizujące.

Odpisów takich dokonuje się m.in. w odniesieniu do należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości (art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości). Są to bowiem należności obarczone ryzykiem niespłacalności. Odpisów należy dokonać do wysokości nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym.

W księgach rachunkowych odpisy aktualizujące należności zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności, której odpis dotyczy (art. 35b ust. 2 ustawy o rachunkowości). Utworzenie odpisu można zaksięgować zapisem:

a) wartość należności głównej

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

b) odsetki za zwłokę

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

c) łączna kwota odpisu

- Ma konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności".

W bilansie odpisy aktualizujące pomniejszają wartość należności. Oznacza to, że należności, które zostały objęte 100% odpisem aktualizującym, nie podlegają ujawnieniu w bilansie, gdyż ich wartość bilansowa wynosi zero.

Jeśli w roku następnym wobec dłużnika nastąpi redukcja długu, umorzona należność będzie zmniejszała dokonane odpisy aktualizujące (art. 35b ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Przykład

Założenia

Jednostka posiada należność za sprzedane towary od dłużnika postawionego w stan upadłości. Całkowita wartość wierzytelności to 10.440 zł (w tym naliczone odsetki za zwłokę w kwocie 600 zł).
Na dzień bilansowy 31 grudnia 2014 r. jednostka dokonała odpisu aktualizującego na 100% wartości należności łącznie z odsetkami.
W marcu 2015 r. w wyniku układu umorzono część długu wobec dłużnika (40%) w wysokości 3.936 zł oraz całość odsetek.

Dekretacja

Opis operacji	Kwota	Konto
Opis operacji	Kwota	Wn	Ma
Zapisy w grudniu 2014 r.
1. Utworzenie pod datą 31 grudnia 2014 r. odpisu aktualizującego wartość należności od dłużnika postawionego w stan upadłości:
a) należność główna	9.840 zł	76-1
b) odsetki	600 zł	75-1
c) łączna wartość odpisu	10.440 zł		28
Zapisy w marcu 2015 r.
1. PK - umorzenie w marcu 2015 r. części długu wobec dłużnika w wyniku zawartego układu: (3.936 zł + 600 zł) =	4.536 zł	28	20

Księgowania w grudniu 2014 r.

Ewidencja odpisu aktualizującego należność

Księgowa wartość należności wynosi zero, gdyż w stosunku do niej utworzono odpis aktualizujący w wysokości 100% jej wartości. W związku z tym jednostka tej należności nie zaprezentuje w aktywach bilansu sporządzanego na dzień 31 grudnia 2014 r.

Księgowania w marcu 2015 r.