Wyodrębnienie zagranicznego oddziału

Spółka jawna zamierza utworzyć oddział (zakład) w Niemczech. Według jakich zasad oddział ten powinien prowadzić księgi rachunkowe? Jak powinna wyglądać ewidencja rozliczeń między spółką jawną a jej oddziałem?

Wyodrębniony organizacyjnie przez spółkę jawną oddział (zakład) na terenie Niemiec obowiązany jest prowadzić księgi rachunkowe i sporządzać roczne sprawozdanie finansowe według zasad obowiązujących w tym kraju. W takim przypadku spółka jawna obowiązana będzie sporządzić łączne sprawozdanie finansowe, o którym mowa w art. 51 ustawy o rachunkowości. Z przepisu tego wynika, że jednostka, w skład której wchodzą jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe, sporządza łączne sprawozdanie finansowe, będące sumą sprawozdania finansowego jednostki i wszystkich jej oddziałów (zakładów), wyłączając odpowiednio:

1) aktywa i fundusze wydzielone,

2) wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnym charakterze,

3) przychody i koszty z tytułu operacji dokonywanych między jednostką a jej oddziałami (zakładami) lub między jej oddziałami (zakładami),

4) wynik finansowy operacji gospodarczych dokonywanych wewnątrz jednostki, zawarty w aktywach jednostki lub jej oddziałów (zakładów).

Przy czym można nie dokonywać wyłączeń, o których mowa w pkt 2-4, jeżeli nie wpływa to ujemnie na spełnienie obowiązków określonych w art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości, tj. na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.

Spółka jawna jako jednostka statutowa (macierzysta) powinna opracować dla zagranicznego oddziału dokumentację opisującą przyjęte dla niego zasady sporządzania, obiegu i kontroli dokumentów, ewidencji zdarzeń gospodarczych, sporządzania sprawozdań finansowych oraz przekazywania dokumentów do spółki jawnej. Zazwyczaj jednostka statutowa wyposaża oddział, przekazując mu różne składniki majątku. Ich przekazanie do oddziału następuje na podstawie wykazu tych składników (inwentarza), o którym mowa jest w art. 19 ustawy o rachunkowości. Wartość bilansową składników majątku przekazanych przez jednostkę statutową do oddziału odzwierciedla konto 80-6 "Wydzielony kapitał (fundusz) podstawowy". Ewidencja tego zdarzenia w księgach rachunkowych spółki jawnej przebiegać może zapisami:

1. Wartość bilansowa składników majątku przekazanych do oddziału zagranicznego:

- Wn konto 80-6 "Wydzielony kapitał (fundusz) podstawowy",

- Ma odpowiednie konto przekazywanych składników majątku, np. konto 01 "Środki trwałe", konto 13-0 "Rachunek bieżący", konto 31 "Materiały".

2. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne środków trwałych:

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

- Ma konto 80-6 "Wydzielony kapitał (fundusz) podstawowy".

Otrzymane przez oddział składniki majątku zostaną ujęte w jego księgach zapisami:

1. Wartość składników majątku otrzymanych od jednostki statutowej:

- Wn konto 01 "Środki trwałe", konto 13-0 "Rachunek bieżący", konto 31 "Materiały" ,

- Ma konto 80-6 "Kapitał (fundusz) wydzielony".

2. Dotychczasowe odpisy amortyzacyjne środków trwałych:

- Wn konto 80-6 "Kapitał (fundusz) wydzielony",

- Ma konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".

Do ewidencji rozliczeń wewnętrznych pomiędzy jednostką statutową a jej oddziałem służyć może konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe".

Zasady rozliczeń wewnętrznych pomiędzy spółką jawną a jej oddziałem mogą zostać określone w regulaminie organizacyjnym spółki jawnej. Najczęściej dotyczą one kosztów ogólnych zarządu (jeżeli oddział uczestniczy w ich finansowaniu), podziału zysku oddziału lub pokrycia straty poniesionej przez oddział. Ewidencja operacji dotyczących tych zdarzeń w jednostce statutowej przebiegać może zapisami:

1. Obciążenie oddziału częścią kosztów zarządu - na podstawie noty obciążeniowej:

- Wn konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe",

- Ma konto 55 "Koszty zarządu",

2. Przelew środków przez oddział (kwota z poz. 1):

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",

- Ma konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe".

3. Zysk oddziału podlegający podziałowi w jednostce statutowej:

- Wn konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe",

- Ma konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",

4. Przelew środków przez oddział (kwota z poz. 3):

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",

- Ma konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe".

5. Pokrycie straty oddziału przez jednostkę statutową:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",

- Ma konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe".

6. Przekazanie środków do oddziału (kwota z poz. 5):

- Wn konto 25 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe",

- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Ewidencja rozliczeń wewnątrzzakładowych w księgach oddziału zagranicznego może przebiegać zapisami odwrotnymi do przedstawionych w pozycjach od 1 do 6.