Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 1 (361) z dnia 1.01.2014

Połączenie jednostek pod wspólną kontrolą na gruncie MSR

Jesteśmy spółką z o.o. stosującą do sporządzania sprawozdań finansowych międzynarodowe zasady rachunkowości (MSR). Czy możemy rozliczyć połączenie dwóch spółek pod wspólną kontrolą według metody nabycia? Wątpliwości nasze wynikają z faktu, iż na gruncie regulacji MSR połączenia jednostek określa MSSF 3, który jako jedyną metodę dopuszcza metodę nabycia, przy czym MSSF 3 nie ma zastosowania do połączenia jednostek pod wspólną kontrolą.

Z informacji zawartych w pytaniu wynika, że pytająca spółka z o.o. rozliczająca w swoich księgach rachunkowych połączenie jednostek znajdujących się pod wspólną kontrolą, stosuje Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej oraz związane z nimi interpretacje ogłoszone w formie rozporządzeń Komisji (zwane ogólnie MSR).

Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 3 "Połączenia jednostek" (MSSF 3) nie ma zastosowania do połączenia jednostek lub przedsięwzięć znajdujących się pod wspólną kontrolą. Połączenie tego typu to połączenie jednostek, w ramach którego wszystkie łączące się jednostki lub przedsięwzięcia znajdują się ostatecznie pod kontrolą tej samej strony lub stron zarówno przed, jak i po połączeniu jednostek, a kontrola ta nie jest tymczasowa.

Zatem, jeżeli połączenie znajduje się poza zakresem przedmiotowym MSSF 3, kierownictwo jednostki stosującej MSR powinno przyjąć zalecenia wynikające z paragrafu 10-12 MSR 8 "Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów". Przepisy te stanowią, że w przypadku braku MSSF mających bezpośrednie zastosowanie do danej transakcji, innego zdarzenia lub warunku, kierownictwo jednostki kieruje się osądem przy opracowywaniu i stosowaniu zasad (polityki) rachunkowości, prowadzących do uzyskania informacji, które są:

a) przydatne dla użytkowników w procesie podejmowania decyzji gospodarczych, oraz

b) wiarygodne, czyli takie, dzięki którym sprawozdanie finansowe:

• wiernie przedstawia sytuację finansową i wyniki finansowe oraz przepływy pieniężne jednostki,
   
• odzwierciedla ekonomiczną treść transakcji, innych zdarzeń i warunków, a nie tylko formę prawną,
   
• jest obiektywne, czyli bezstronne,
   
• jest zgodne z zasadą ostrożności, oraz
   
• jest kompletne we wszystkich istotnych aspektach.

Według paragrafu 11 MSR 8, przy dokonywaniu osądu, kierownictwo jednostki, zachowując poniżej ustaloną kolejność, rozważa możliwość zastosowania następujących źródeł:

a) wymogi określone w MSSF dotyczące podobnych i powiązanych zagadnień, oraz

b) definicje, kryteria ujmowania i koncepcje wyceny aktywów, zobowiązań, przychodów i kosztów określone w Założeniach koncepcyjnych.

Paragraf 12 MSR 8 wskazuje ponadto, że przy kierowaniu się osądem, kierownictwo jednostki może także uwzględnić najaktualniejsze regulacje innych podmiotów tworzących standardy na podstawie podobnych założeń koncepcyjnych, inną literaturę dotyczącą rachunkowości i przyjęte rozważania branżowe w zakresie, w jakim są one zgodne ze źródłami powołanymi w paragrafie 11.