rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 9 (345) z dnia 1.05.2013

Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji według MSR 21 i ustawy o rachunkowości

1. Porównanie polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości

W świetle przepisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 21 "Skutki zmian kursów wymiany walut obcych" (MSR 21), jednostka może prezentować swoje sprawozdania finansowe w dowolnej walucie (lub walutach) - tzw. walucie prezentacji. Natomiast w zakresie rejestrowania transakcji standard posługuje się pojęciem waluty funkcjonalnej, co oznacza walutę podstawowego środowiska gospodarczego, w którym działa jednostka, tj. środowiska, w którym jednostka generuje i wydatkuje środki pieniężne. Waluta prezentacji może różnić się od waluty funkcjonalnej jednostki. W takim przypadku w sprawozdaniu finansowym należy wskazać walutę funkcjonalną i podać przyczyny zastosowania innej waluty prezentacji.

Ustawa o rachunkowości nie zawiera uregulowań dotyczących określenia waluty funkcjonalnej i waluty prezentacji. Stwierdza natomiast jednoznacznie w art. 45 ust. 5, iż sprawozdania finansowe powinny być sporządzone w języku polskim i w walucie polskiej. Również w zakresie rejestrowania transakcji obowiązuje waluta polska. Tak więc jednostki prowadzące księgi rachunkowe na podstawie polskiego prawa bilansowego obowiązuje waluta polska jako waluta funkcjonalna i waluta prezentacji.

Należy mieć jednak na uwadze, iż w sytuacji jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, przepisy art. 2 ust. 3 ustawy o rachunkowości stanowią, iż jednostki te stosują przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie jedynie w zakresie nieuregulowanym przez MSR.

Uregulowania zawarte w MSR 21 Uregulowania zawarte w ustawie o rachunkowości
Waluta funkcjonalna
Waluta podstawowego środowiska gospodarczego, w którym działa jednostka, tj. w którym jednostka generuje i wydatkuje środki pieniężne Waluta krajowa (waluta polska) - art. 9 ustawy o rachunkowości
Początkowe ujęcie transakcji wyrażonej w walucie obcej
Początkowo transakcje ujmuje się w walucie funkcjonalnej, stosując do przeliczenia natychmiastowy kurs wymiany waluty funkcjonalnej na walutę obcą, obowiązujący na dzień zawarcia transakcji   Początkowo transakcję ujmuje się:
a) według kursu faktycznie zastosowanego - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
b) średniego ogłoszonego przez NBP z dnia poprzedzającego dzień transakcji - w przypadku pozostałych operacji i zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu faktycznego
Wycena składników aktywów i pasywów na dzień bilansowy
a) pozycje pieniężne w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu zamknięcia,
b) pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wyrażonego w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia transakcji,
c) pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona
a) składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów wycenia się - po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez NBP,
b) gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych - wycenia się po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez NBP
Ujmowanie różnic kursowych
Różnice kursowe ujmuje się w wyniku finansowym okresu, w którym powstają. W przypadkach przewidzianych w MSR 23 "Koszty finansowania zewnętrznego" dozwolona jest kapitalizacja różnic kursowych stanowiących korektę kosztów odsetkowych. Różnice kursowe zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych, a w uzasadnionych przypadkach - do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych.
Prezentacja różnic kursowych
Stanowią one część kosztu własnego, ogólnego zarządu lub kosztów sprzedaży Stanowią koszty lub przychody finansowe. Prezentuje się je per saldo, czyli nadwyżkę ujemnych nad dodatnimi różnicami prezentuje się jako koszt finansowy, natomiast nadwyżkę dodatnich nad ujemnymi jako przychód finansowy.
Definicja pozycji pieniężnych
Pozycje, których podstawową cechą jest prawo do otrzymania (lub zobowiązanie do dostarczenia) ustalonej lub możliwej do ustalenia liczby jednostek waluty. Do przykładów należą: odprawy emerytalne i inne świadczenia na rzecz pracowników, które mają być wypłacone w gotówce, rezerwy, które mają zostać rozliczone w gotówce, oraz dywidendy pieniężne ujmowane jako zobowiązanie. Brak definicji
Definicja pozycji niepieniężnych
Pozycje, których podstawową cechą jest brak prawa do otrzymania (lub zobowiązania do dostarczenia) ustalonej lub możliwej do ustalenia liczby jednostek waluty. Do przykładów należą: zaliczki na towary i usługi (np. zapłacony z góry czynsz), wartość firmy, wartości niematerialne i prawne, zapasy, rzeczowe aktywa trwałe oraz rezerwy, które mają zostać rozliczone w drodze dostarczenia składnika aktywów niepieniężnych. Brak definicji

2. Ujęcie początkowe transakcji wyrażonych w walutach obcych

MSR 21 stanowi, iż transakcję w walucie obcej początkowo ujmuje się w walucie funkcjonalnej, stosując do przeliczenia kwoty wyrażonej w walucie obcej natychmiastowy kurs wymiany waluty funkcjonalnej na walutę obcą, obowiązujący na dzień zawarcia transakcji. Według MSR 21 za dzień zawarcia transakcji uważa się dzień, w którym transakcja po raz pierwszy spełnia warunki ujęcia jej zgodnie z MSR.

Z przyczyn praktycznych często stosuje się kurs zbliżony do rzeczywistego kursu obowiązującego w dniu zawarcia transakcji, na przykład zastosować można kurs średni w danym tygodniu lub miesiącu dla każdej waluty obcej, w której zrealizowano transakcje w danym okresie. Jednak w przypadku znacznych wahań kursów wymiany zastosowanie kursu średniego w danym okresie nie jest właściwe.

MSR 21 nie wyjaśnia z kursów jakiego banku podmiot powinien skorzystać. W praktyce stosuje się kurs ogłoszony na dany dzień przez bank, z usług którego podmiot korzysta lub przez bank centralny danego kraju (np. kurs NBP).

Przy ustalaniu swojej waluty funkcjonalnej jednostka bierze pod uwagę następujące czynniki:

a) walutę, która wywiera główny wpływ na ceny sprzedaży towarów i usług (często jest to waluta, w której wyrażane są i regulowane ceny sprzedaży jej towarów i usług) oraz walutę kraju, w którym siły konkurencji i obowiązujące przepisy wywierają główny wpływ na ceny sprzedaży jej towarów i usług,

b) walutę, która wywiera główny wpływ na koszty robocizny i materiałów oraz na pozostałe koszty związane z dostarczaniem towarów lub świadczeniem usług (często jest to waluta, w której koszty te są wyrażane lub regulowane).

Pomocniczo mogą być również uwzględnione następujące czynniki:

a) waluta, w której generowane są środki z działalności finansowej (tj. emisja instrumentów dłużnych i kapitałowych),

b) waluta, w której utrzymywane są zazwyczaj wpływy z działalności operacyjnej.

W przypadku gdy powyższe wskaźniki nie wskażą waluty funkcjonalnej, kierownictwo kieruje się własnym osądem w celu ustalenia waluty funkcjonalnej, która jak najwierniej odzwierciedla skutki gospodarcze zaistniałych transakcji, zdarzeń i uwarunkowań.

Raz ustalona waluta funkcjonalna nie powinna ulegać zmianie, chyba że nastąpi zmiana wspomnianych transakcji, zdarzeń i uwarunkowań, na przykład zmiana waluty, w której ustalane są ceny sprzedaży większości dóbr i usług.

3. Przeliczenia na koniec okresów sprawozdawczych

Według MSR 21, na każdy dzień bilansowy pozycje wyrażone w walutach obcych przelicza się po odpowiednim kursie, a mianowicie:

a) pozycje pieniężne w walucie obcej - przy zastosowaniu kursu zamknięcia;

b) pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wyrażonego w walucie obcej - przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia transakcji; oraz

c) pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej - przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona.

Wartość bilansową pozycji ustala się w powiązaniu z innymi stosownymi standardami. Na przykład składniki rzeczowych aktywów trwałych mogą zostać wycenione w wartości godziwej lub według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia zgodnie z MSR 16 "Rzeczowe aktywa trwałe". Niezależnie od tego, czy wartość bilansową ustalono w oparciu o historyczną cenę nabycia lub koszt wytworzenia czy wartość godziwą, jeżeli kwota została ustalona w walucie obcej, jest ona następnie przeliczana na walutę funkcjonalną zgodnie z MSR 21.

Wartość bilansową niektórych pozycji ustala się w drodze porównania dwóch lub więcej wartości. Na przykład zgodnie z MSR 2 "Zapasy" wartością bilansową zapasów jest niższa z dwóch wartości: ceny ich nabycia lub kosztu ich wytworzenia oraz wartości netto możliwej do uzyskania. Podobnie, zgodnie z MSR 36 "Utrata wartości aktywów", wartością bilansową składnika aktywów, w przypadku którego istnieją przesłanki wskazujące na to, że nastąpiła utrata wartości, jest niższa z dwóch wartości: jego wartości bilansowej przed uwzględnieniem ewentualnych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości oraz jego wartości odzyskiwalnej. Gdy taki składnik aktywów jest pozycją niepieniężną i jest wyceniany w walucie obcej, jego wartość bilansową ustala się w drodze porównania odpowiednio:

a) ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, lub wartości bilansowej, przeliczonych po kursie wymiany obowiązującym w dniu, na który ta wartość została ustalona (tj. po kursie obowiązującym w dniu zawarcia transakcji dotyczącej pozycji wycenionej według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia); oraz

b) wartości netto możliwej do uzyskania lub wartości odzyskiwalnej, przeliczonych po kursie wymiany obowiązującym w dniu, na który ta wartość została ustalona (np. po kursie zamknięcia obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego).

Skutkiem takiego porównania może być ujęcie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w walucie funkcjonalnej i nieujęcie go w walucie obcej lub na odwrót.

Przykład

1. W spółce "ABC" wystąpiły następujące zdarzenia gospodarcze (w jednostce walutą funkcjonalną jest złoty):

Rodzaj i data transakcji Kurs waluty przyjęty do przeliczenia
według MSR/według ustawy o rachunkowości
Wartość
15 listopada 2012 r. zakupiono towary w ilości 50 szt. od jednostki z Francji za kwotę: 10.000 EUR Natychmiastowy kurs wymiany przyjęty przez jednostkę to średni kurs NBP dla euro ogłoszony w dniu dokonania transakcji, tj. 15 listopada 2012 r.: 4,18 zł/EUR 41.800 zł
Kurs średni NBP ogłoszony w dniu poprzednim, tj. 14 listopada 2012 r., wynosił: 4,20 zł/EUR 42.000 zł
4 grudnia 2012 r. zapłacono za towar Natychmiastowy kurs wymiany (średni NBP ogłoszony w dniu zapłaty, tj. 4 grudnia 2012 r. ) wynosił: 4,23 zł/EUR 42.300 zł
Kurs średni NBP ogłoszony w dniu poprzednim, tj. 3 grudnia 2012 r., wynosił: 4,21 zł/EUR 42.100 zł
11 grudnia 2012 r. sprzedano 30 szt. towaru firmie z Niemiec za kwotę: 7.000 EUR Natychmiastowy kurs wymiany (średni NBP ogłoszony w dniu dokonania transakcji, tj. 11 grudnia 2012 r.) wynosił: 4,30 zł/EUR 30.100 zł
Kurs średni NBP ogłoszony w dniu poprzednim, tj. 10 grudnia 2012 r., wynosił: 4,29 zł/EUR 30.030 zł

2. Wycena bilansowa towarów:

a) cena nabycia towarów pozostałych na stanie na dzień bilansowy wynosi: 4.000 EUR × 4,18 zł/EUR = 16.720 zł,

b) wartość netto możliwa do uzyskania ustalona na koniec okresu sprawozdawczego (4.500 EUR) przeliczona po kursie zamknięcia obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego (4,20 zł/EUR) wynosi: 18.900 zł.

Cena nabycia towarów jest niższa od wartości netto możliwej do uzyskania, stąd zgodnie z MSR 21 paragraf 23 wycena bilansowa nastąpi według kursu wymiany z dnia zawarcia transakcji, tj. według kursu z 15 listopada 2012 r. (4,18 zł/EUR). Nie dokonuje się w tym przypadku odpisu aktualizującego. Wartość bilansowa zapasu towaru według MSR 21 wyniesie: 16.720 zł.

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości, wycena bilansowa towarów następuje według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia nie wyższych od ceny ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. W sytuacji przedstawionej w przykładzie, wartość zapasów według ustawy o rachunkowości wyniesie: 840 zł/szt. × 20 szt. = 16.800 zł.


4. Waluta prezentacji (sprawozdawcza)

Według MSR 21 jednostka może prezentować swoje sprawozdania finansowe w dowolnej walucie (lub walutach) - tzw. walucie prezentacji. Jeżeli waluta prezentacji różni się od waluty funkcjonalnej jednostki (pod warunkiem, że waluta funkcjonalna nie jest walutą gospodarki hiperinflacyjnej), przelicza ona swój wynik finansowy oraz sytuację majątkową i finansową na walutę prezentacji z zastosowaniem następujących procedur:

a) aktywa i zobowiązania każdego prezentowanego sprawozdania z sytuacji finansowej (tj. z uwzględnieniem danych porównawczych) - po kursie zamknięcia na dany koniec okresu sprawozdawczego;

b) przychody i koszty w każdym sprawozdaniu z całkowitych dochodów (tj. z uwzględnieniem danych porównawczych) - po kursach wymiany na dzień zawarcia transakcji;

c) wszystkie powstałe różnice kursowe ujmuje w oddzielnej pozycji kapitału własnego.

Do przeliczania pozycji przychodów i kosztów często stosuje się kurs wymiany zbliżony do kursów wymiany obowiązujących w dniu zawarcia transakcji, na przykład średni kurs wymiany w danym okresie. Jednak w przypadku znacznych wahań kursów wymiany zastosowanie kursu średniego w danym okresie nie jest właściwe.

W sytuacji gdy waluta prezentacji różni się od waluty funkcjonalnej, stwierdza się ten fakt w sprawozdaniu finansowym oraz podaje walutę funkcjonalną i przyczyny zastosowania innej waluty prezentacji.

Jeżeli jednostka prezentuje swoje sprawozdania finansowe w walucie innej niż jej waluta funkcjonalna, określa ona te sprawozdania finansowe jako zgodne z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej jedynie wtedy, gdy spełniają one wszystkie wymogi każdego mającego zastosowanie standardu i interpretacji, w tym metody przeliczeniowej przedstawionej w paragrafach 39 i 42 (por. paragraf 55 MSR 21).

www.PoradnikKsiegowego.pl - MSR i KSR:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.