rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 3 (435) z dnia 1.02.2017

Przychody według MSR - ujmowanie usług - część II

1. Zastosowanie metody stopnia zaawansowania kontraktu

Międzynarodowy Standard Rachunkowości 18 "Przychody" (MSR 18) wprowadza wymóg ujmowania przychodu z tytułu usługi na podstawie stopnia zaawansowania jej realizacji na koniec okresu sprawozdawczego. Zgodnie z tym podejściem, przychód (i odpowiedni koszt) ujmowany jest w tych okresach, w których odbywa się świadczenie usług. Zastosowanie metody stopnia zaawansowania kontraktu wymaga, aby jednostka ujmowała w wyniku finansowym jedynie przychody i koszty, które odpowiadają zrealizowanej części usługi do danego dnia bilansowego.

Więcej przeczytasz w Na temat ujmowania usług według
MSR można również przeczytać
ZMR nr 2 z 2017 r. na str. 49-54

Przykład

Spółka "Alfa", przygotowująca śródroczne sprawozdania finansowe, zawarła umowę na wdrożenie systemu informatycznego wspomagającego planowanie produkcji. Umowa ma być realizowana przez 9 kolejnych miesięcy i przewiduje wynagrodzenie w wysokości: 800 tys. zł. Płatność ma być uregulowana w dwóch transzach - pierwsza po 4 miesiącach trwania kontraktu w związku z realizacją pierwszej jego fazy, a kolejna na jego zakończenie. Wraz z płatnościami jednostka wystawi odpowiednie faktury dotyczące pierwszej i drugiej fazy. Na moment podpisania umowy (koniec lipca 2015 r.) planowane koszty usługi wynoszą: 500 tys. zł.

Stopień realizacji kontraktu, oczekiwane całkowite koszty realizacji kontraktu oraz rzeczywiste poniesione koszty kontraktu w poszczególnych okresach (narastająco) kształtowały się następująco:

Okres Stopień
realizacji kontraktu
Oczekiwane całkowite
koszty realizacji kontraktu
Rzeczywiste poniesione
koszty kontraktu
(narastająco)
30 września 2015 r.
III kwartał 2015 r.
10% 500 tys. zł 60 tys. zł
Na koniec listopada 2015 r. spółka "Alfa" wystawiła fakturę na I fazę prac i otrzymała płatność na kwotę:
400 tys. zł + 23% VAT.
31 grudnia 2015 r.
IV kwartał 2015 r.
35% 620 tys. zł 210 tys. zł
31 marca 2016 r.
I kwartał 2016 r.
95% 650 tys. zł 590 tys. zł
30 kwietnia 2016 r. 100%   640 tys. zł
30 kwietnia 2016 r. usługa została zakończona. Spółka "Alfa" otrzymała pozostałą część płatności i rozliczyła ostatecznie usługę.

Ujęcie przychodów i kosztów w poszczególnych kwartałach 2015 r. i 2016 r. zaprezentowano w tabeli.

Treść Kwartał III 2015 r. Kwartał IV 2015 r. Kwartał I 2016 r. Kwartał II 2016 r.
Stopień zaawansowania kontraktu na koniec kwartału 10% 35% 95% 100%
Całkowite
przychody z tytułu realizacji usługi
800 tys. zł 800 tys. zł 800 tys. zł 800 tys. zł
Przychody do ujęcia w wyniku finansowym w danym kwartale 80 tys. zł
= 800 tys. zł × 10%
200 tys. zł
= 800 tys. zł × 35%
- 80 tys. złIII kw. 2015
480 tys. zł
= 800 tys. zł × 95%
- 80 tys. złIII kw. 2015
- 200 tys. złIV kw.2015
40 tys. zł
= 800 tys. zł
× 100%
- 80 tys. złIII kw. 2015
- 200 tys. złIV kw. 2015
- 480 tys. złI kw. 2016
Całkowite koszty realizacji usługi 500 tys. zł 620 tys. zł 650 tys. zł 640 tys. zł
Koszty do ujęcia w wyniku finansowym narastająco 500 tys. zł × 10%
= 50 tys. zł
620 tys. zł × 35%
= 217 tys. zł
650 tys. zł × 95%
= 617,5 tys. zł
640 tys. zł
Koszty do ujęcia w wyniku finansowym w danym
kwartale
50 tys. zł
= 500 tys. zł × 10%
167 tys. zł
= 620 tys. zł × 35%
- 50 tys. złIII kw. 2015
400,5 tys. zł
= 650 tys. zł × 95%
- 50 tys. złIII kw. 2015
- 167 tys. złIV kw. 2015
22,5 tys. zł
= 640 tys. zł × 100%
- 50 tys. złIII kw. 2015
- 167 tys. złIV kw. 2015
- 400,5 tys. złI kw. 2016
Wynik na kontrakcie w danym kwartale 30 tys. zł
= 80 tys. zł
- 50 tys. zł
33 tys. zł
= 200 tys. zł
- 167 tys. zł
79,5 tys. zł
= 480 tys. zł
- 400,5 tys. zł
17,5 tys. zł
= 40 tys. zł
- 22,5 tys. zł
Koszty rzeczywiście poniesione narastająco na koniec danego kwartału 60 tys. zł 210 tys. zł 590 tys. zł 640 tys. zł
Koszty rzeczywiście poniesione w danym kwartale 60 tys. zł 150 tys. zł
= 210 tys. zł
- 60 tys. zł
380 tys. zł
= 590 tys. zł
- 210 tys. zł
50 tys. zł
= 640 tys. zł
- 590 tys. zł

W związku z zastosowaniem metody stopnia zaawansowania usługi mogą wystąpić następujące problemy:

1. Zmiany w szacunkach całkowitych kosztów (lub odpowiednio przychodów) pojawiające się w trakcie realizacji kontraktu

Przynajmniej na każdy dzień bilansowy jednostka gospodarcza powinna weryfikować oszacowane kwoty całkowitych przychodów i kosztów. Jeżeli pojawią się różnice w tych wielkościach jednostka powinna ustalić kwoty kwalifikujące się do ujęcia w wyniku finansowym w danym okresie w rachunku narastającym. Skutki weryfikacji ujmowane są jako zmiany szacunków w okresie, w którym stwierdzono zmiany. W przedstawionym powyżej przykładzie zmiana szacunków pojawiła się w odniesieniu do całkowitych kosztów na koniec 2015 r., koniec I kwartału 2016 r. i w momencie ostatecznego rozliczenia usługi. Ustalając kwotę do ujęcia w koszty w poszczególnych kwartałach jednostka odnosiła się do zweryfikowanych szacunków kosztów w rachunku narastającym - kwota przypadająca na dany kwartał to różnica między kwotą, która po weryfikacji powinna być ujęta w wyniku finansowym do danego dnia (np. 620 tys. × 35% do końca 2015 r.), a kwotami ujętymi w poprzednich okresach.

2. Zastosowanie metody stopnia zaawansowania usługi może oznaczać powstanie przychodu niezafakturowanego

Problem taki wystąpi, gdy np. jednostka wystawia faktury dopiero po zakończeniu realizacji transakcji bądź też faktury są niższe niż kwota wynikająca ze stopnia realizacji umowy. W takim przypadku jednostka wykazuje kwoty należne ustalone na podstawie stopnia realizacji usługi jako przychód i element swoich należności handlowych (należności z tytułu dostaw i usług). W przedstawionym przykładzie sytuacja taka wystąpi na koniec III kwartału 2015 r., gdy przychód i należność do ujęcia wynoszą: 80 tys. zł, a kwota zafakturowana: 0 zł.

3. Wystawione faktury mogą opiewać na kwoty (netto) wyższe niż wynikające ze stopnia zaawansowania kontraktu

W takim przypadku jednostka w systemie finansowo-księgowym powinna zaliczyć nadwyżkę do zobowiązań wobec kontrahenta lub przychodów przyszłych okresów. Jeżeli wystawiona faktura do dnia bilansowego nie została uregulowana, to jednostka powinna rozważyć sposób prezentacji takiej kwoty dla potrzeb bilansu. Wydaje się, że kwota stanowiąca przychody przyszłych okresów (zobowiązanie wobec kontrahenta do świadczenia określonej usługi) powinna być skompensowana z ujętą należnością z tytułu danej faktury. W kontekście przedstawionego przykładu sytuacja taka wystąpi na koniec listopada i grudnia 2015 r., gdy jednostka wystawiła fakturę na kwotę: 400 tys. zł netto w związku z zakończeniem I fazy prac, a przychody kwalifikujące się do ujęcia to łącznie: 280 tys. zł (80 tys. zł w III kwartale i 200 tys. w IV kwartale). W przypadku gdyby faktura nie została jeszcze zapłacona do końca 2015 r., jednostka wykazałaby jako należność kwotę: 280 tys. zł (plus VAT liczony od kwoty: 400 tys. zł) oraz przychód w kwocie: 280 tys. zł i VAT należny (liczony od kwoty: 400 tys. zł).

4. Wystawione faktury i otrzymane zaliczki (przedpłaty) nie muszą pokrywać się ze stopniem zaawansowania realizacji usługi

Otrzymane przedpłaty (zaliczki) na poczet realizacji usługi wykazywane są jako zobowiązania wobec usługobiorcy (lub odpowiednio przychody przyszłych okresów) i rozliczane w wyniku finansowym w ramach ujmowania przychodów na podstawie stopnia zaawansowania usługi. W przedstawionym przykładzie sytuacja taka wystąpi na koniec 2015 r., gdy łączne płatności (netto) wyniosły: 400 tys. zł, a przychód ujęto na poziomie: 280 tys. zł. W związku z tym różnica w wysokości: 120 tys. zł powinna być ujęta jako zobowiązanie wobec kontrahenta (przychody przyszłych okresów).

5. Koszty poniesione w związku z realizacją usługi mogą być wyższe niż kwalifikujące się do ujęcia na podstawie metody stopnia zaawansowania usługi

Sytuacja taka wystąpi, gdy jednostka określa stopień realizacji usługi na podstawie pomiaru wykonanych prac lub jako procent wykonanych prac do danego dnia w stosunku do całości prac, które mają być wykonane. W takim przypadku nadwyżka kosztów poniesionych ponad koszty kwalifikujące się do ujęcia w wyniku finansowym ujmowana jest w bilansie zazwyczaj jako produkcja w toku lub pozostałe należności. W przedstawionym przykładzie sytuacja taka wystąpi w III kwartale 2015 r., gdy koszty rzeczywiście poniesione wyniosły: 60 tys. zł, a koszty kwalifikujące się do ujęcia w wyniku finansowym okresu wynoszą jedynie: 50 tys. zł (10% stopień zaawansowania kontraktu). W związku z tym różnica w kwocie: 10 tys. zł powinna być ujęta jako produkcja w toku lub pozostałe należności.

6. Koszty poniesione (ujęte w systemie finansowo-księgowym) w związku z realizacją usługi mogą być niższe niż kwalifikujące się do ujęcia na podstawie metody stopnia zaawansowania usługi

Sytuacja taka wystąpi, gdy np. jednostka nie otrzymała jeszcze faktury od podwykonawcy za zrealizowaną przez niego część usługi, nie otrzymała faktury za zużytą energię lub inne świadczenia lub nie naliczyła odpowiednich kosztów w okresie. W takiej sytuacji różnica między poniesionymi kosztami i kosztami kwalifikującymi się do ujęcia w wyniku finansowym ujmowana jest jako zobowiązania lub bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów. W analizowanym przykładzie sytuacja taka wystąpi na koniec 2015 r. oraz na koniec I kwartału 2016 r., gdy koszty rzeczywiście poniesione w rachunku narastającym wynoszą odpowiednio: 210 tys. zł (31.12.2015 r.) i 590 tys. zł (31.03.2016 r.), a koszty kwalifikujące się do ujęcia (narastająco) to: 217 tys. zł (31.12.2015 r.) i 617,5 tys. zł (31.03.2016 r.). W związku z tym różnice między tymi wielkościami (7 tys. zł na 31.12.2015 r. i 27,5 tys. zł na 31.03.2016 r.) ujmowane są jako zobowiązania (zazwyczaj pozostałe zobowiązania lub zobowiązania z tytułu dostaw i usług).

2. Usługi świadczone w sposób ciągły a zastosowanie metody stopnia zaawansowania kontraktu

Niektóre przedsiębiorstwa świadczą usługi na podstawie zawartych umów, które cechują się systematycznością i powtarzalnością w kolejnych okresach i gdzie zakres realizowanych zadań/usług nie ulega istotnym zmianom. Przykładem takich usług może być najem lub dzierżawa, niektóre usługi transportowe, teleinformatyczne (np. dostęp do internetu), usługi ochrony mienia, obsługi prawnej itp.

MSR 18 nie zawiera odrębnych zasad ustalania przychodów z tytułu usługi świadczonych w sposób ciągły, w związku z tym podlegają one ogólnym zasadom dotyczącym ustalania przychodów.

To od oceny kierownictwa jednostki gospodarczej zależy, czy tego typu umowy traktowane są jako dotyczące jednej usługi świadczonej przez cały czas trwania umowy czy też umowa dotyczy kilku usług realizowanych w okresach rozliczeniowych ustalonych z kontrahentem. Ocena taka nie ma istotnego znaczenia, gdy koszty realizacji usługi w poszczególnych okresach rozliczeniowych rozkładają się symetrycznie. W takiej sytuacji należy jedynie pamiętać, aby ująć w odpowiedniej części (liniowo) przychód przypadający na dany okres sprawozdawczy.

Przykład

Spółka "Beta" jest podmiotem realizującym usługi sprzątające w budynku kontrahenta "Y". Umowa została podpisana na 2 lata. Okres rozliczeniowy trwa od 16 dnia miesiąca do 15 kolejnego. Faktury za każdy kolejny okres wystawiane są na jego zakończenie każdego 16 dnia (lub pierwszego dnia roboczego po tym dniu) za okres, który minął.

31 grudnia 2016 r. spółka "Beta" powinna uwzględnić w swoich należnościach i przychodach połowę kwoty należnej za okres od 16 grudnia 2016 r. do 15 stycznia 2017 r.

Ocena umowy może być jednak istotna, gdy poszczególne okresy rozliczeniowe (lub cała umowa) przypadają na różne okresy sprawozdawcze i w poszczególnych okresach rozliczeniowych pojawiają się znaczące różnice w kosztach realizacji usługi.

Przykład

Spółka "Delta" jest podmiotem realizującym usługi transportowe dla jednostki "Z" polegające na przewozie pracowników jednostki "Z" do i z zakładu pracy. Spółka "Delta" podpisała umowę na okres 3 lat i rozlicza się z kontrahentem w okresach 3-miesięcznych rozłożonych w następujący sposób:

  • 10 września-9 grudnia,
     
  • 10 grudnia-9 marca,
     
  • 10 marca-9 czerwca,
     
  • 10 czerwca-9 września.

Za każdy okres rozliczeniowy spółka "Delta" wystawia fakturę w takiej samej wysokości: 160 tys. zł.

Kierownictwo spółki "Delta" zauważyło, że realizacja umowy wymaga ponoszenia różnych kosztów w różnych okresach rozliczeniowych. Najwyższe koszty ponoszone są w okresie od 10 grudnia do 9 marca, co wiąże się z wyższym zużyciem paliwa (m.in. ogrzewanie autobusów) oraz z faktem, że znacznie większa liczba pracowników jednostki "Z" deklaruje chęć skorzystania z transportu w tym okresie, co wymusza wynajęcie dodatkowych autokarów i zatrudnienie dodatkowych kierowców.

Z kolei najniższe koszty realizacji usługi pojawiają się w okresie wakacyjnym (od 10 czerwca do 9 września).

Szacowane koszty realizacji usługi wynoszą:

  • 10 września-9 grudnia: 150 tys. zł,
     
  • 10 grudnia-9 marca: 100 tys. zł,
     
  • 10 marca-9 czerwca: 100 tys. zł,
     
  • 10 czerwca-9 września: 50 tys. zł.

W przedstawionym przykładzie różna ocena kierownictwa co do zawartej umowy może mieć różne skutki dla ustalania przychodów i kosztów związanych ze stopniem zaawansowania umowy. Jeżeli kierownictwo spółki "Delta" potraktuje umowę jako kontrakt dotyczący odrębnych usług świadczonych w okresach rozliczeniowych, wówczas jedynym problemem na poszczególne dni bilansowe (np. 31.12, 31.03, 30.06, 30.09) jest naliczenie części przychodu (i kosztu) w odniesieniu do okresu rozpoczynającego się 10 dnia danego miesiąca (np. 10 grudnia).

W przypadku okresu od 10 grudnia do 9 marca, jednostka na koniec roku wykaże przychód w wysokości: 39,11 tys. zł (tj.: 160 tys. zł × 22/90) i koszt w wysokości: 36,67 tys. zł (tj.: 150 tys. zł × 22/90), gdzie 22 to liczba dni od 10 grudnia do 31 grudnia, a 90 to liczba dni w całym okresie rozliczeniowym.

Jeżeli jednak kierownictwo spółki "Delta" uzna, że umowa dotyczy całości usług realizowanych w 3-letnim okresie, to ujmując przychód i koszt bazujący na stopniu zaawansowania umowy musi uwzględnić całkowite planowane przychody i koszty w trakcie trwania całej umowy. W związku z tym w poszczególnych kwartałach przychód i koszt mogą się różnić od podejścia przedstawionego powyżej. Przykładowo przychód za okres od 10 grudnia do 9 marca może wynosić: 38,57 tys. zł (tj.: 1.920 tys. zł × 22/1.095), gdzie 1.920 tys. zł to całkowity przychód w trakcie trwania umowy, a 1.095 to liczba dni w okresie 3 lat. Z kolei koszt wynosiłby: 24,11 tys. zł (tj.: 1.200 tys. zł × 22/1.095), gdzie 1.200 tys. zł to łączna kwota oszacowanych kosztów do poniesienia w trakcie 3-letniej umowy: 3 × (150 tys. zł + 100 tys. zł + 100 tys. zł + 50 tys. zł). Ocena kierownictwa jest zatem kluczowa przy ocenie zawieranych kontraktów na realizację usług.

www.PoradnikKsiegowego.pl - MSR i KSR:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.