rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
A A A

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 17 (449) z dnia 1.09.2017

Produkcja w toku oraz zmiana stanu produktów w jednostce stosującej tylko konta zespołu 4

Jesteśmy firmą produkcyjną. Koszty ewidencjonujemy wyłącznie na kontach zespołu 4. Wyroby gotowe objęliśmy ewidencją bilansową. Nie mamy rozliczeń międzyokresowych kosztów. Koszty dotyczące produkcji z kont zespołu 4 przenosimy na koniec roku na konto 49. Jak powinniśmy ewidencjonować produkcję w toku na koniec okresu sprawozdawczego oraz jak ustalić zmianę stanu produktów?

1. Ogólne zasady ewidencji kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4

Ewidencja i rozliczanie kosztów działalności operacyjnej tylko według rodzajów polega na bieżącym księgowaniu wszystkich poniesionych kosztów działalności operacyjnej na podstawie dokumentów źródłowych wyłącznie na odpowiednie konta zespołu 4, zapisem:

      - Wn konto 40 "Koszty według rodzajów",
      - Ma konto zespołu 0, 1, 2, 3, 8.

W ciągu roku obrotowego konta kosztów rodzajowych wykazują saldo Wn, oznaczające wysokość kosztów poniesionych przez jednostkę w bieżącym okresie, bez względu na to, jakich okresów dotyczą. Na dzień bilansowy koszty te przenosi się na wynik finansowy, zapisem:

      - Wn konto 86 "Wynik finansowy",
      - Ma konto 40 "Koszty według rodzajów".

Jednostki stosujące ewidencję księgową kosztów działalności operacyjnej tylko według rodzaju sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Zgodnie ze wzorem porównawczego rachunku zysków i strat, sumie przychodów ze sprzedaży produktów skorygowanych o zmianę stanu produktów oraz zwiększonych o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby przeciwstawiana jest suma kosztów według rodzajów działalności operacyjnej. Wariant ten przewiduje zatem korektę wyniku finansowego o zmianę stanu produktów, czyli o zmianę stanu na koniec roku w stosunku do stanu na początek roku produktów, produkcji niezakończonej (w toku) i rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Aktywne druki i formularze Rachunek zysków i strat
dostępny jest w serwisie
www.druki.gofin.pl
w zakładce Rachunkowość

W celu ustalenia zmiany stanu produktów pomocne jest stosowanie konta 49 "Rozliczenie kosztów". Konto to służy do ujęcia:

   1) wartości produktów gotowych i produkcji w toku, ustalonej na koniec okresu
        sprawozdawczego, zapisem:
      - Wn konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty",
      - Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów",
   2) wartości produktów gotowych i produkcji w toku, ustalonej na koniec
        poprzedniego okresu, którą odnosi się ponownie w ciężar kosztów,
        na początku następnego okresu sprawozdawczego lub bezpośrednio
        przed ustaleniem nowego poziomu produktów gotowych i produkcji
        w toku i jego wyceny, zapisem:
      - Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
      - Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty",
   3) kosztów rodzajowych podlegających rozliczeniu w czasie, gdy dotyczą
        następnych okresów sprawozdawczych i rozwiązania biernych rozliczeń
        międzyokresowych kosztów utworzonych w poprzednich okresach, zapisem:
      - Wn konto 64-0 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",
      - Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów",
   4) kosztów poniesionych w poprzednich okresach, a obciążających
        koszty okresu sprawozdawczego, a także utworzenia biernych rozliczeń
        międzyokresowych kosztów, zapisem:
      - Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
      - Ma konto 64-0 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Na dzień bilansowy saldo konta 49 (kredytowe lub debetowe) przeksięgowuje się na wynik finansowy (Wn/Ma konto 49, Ma/Wn konto 86). Dzięki temu przeniesieniu poziom kosztów rodzajowych na koncie 86 zostaje skorygowany do wysokości odnoszącej się do danego okresu sprawozdawczego.

2. Objęcie wyrobów gotowych ewidencją bilansową

Jeżeli jednostka produkująca wyroby gotowe nie ewidencjonuje kosztów na kontach zespołu 5, to w prowadzonej ewidencji wskazane jest takie uszczegółowienie kosztów na kontach rodzajowych, aby na podstawie dokonanych zapisów można było ustalić kwotę kosztów prostych, które są uwzględniane w koszcie wytworzenia produktu gotowego. Należy bowiem pamiętać, że na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, zasadniczym parametrem wyceny produktów na dzień bilansowy jest koszt ich wytworzenia.

Przykładowo na koncie 40-1 "Zużycie materiałów i energii" ewidencjonuje się zużyte materiały podstawowe, pomocnicze, opakowania, części zamienne, materiały gospodarcze, biurowe, reklamowe, paliwa płynne, stałe, gazowe oraz energię cieplną, elektryczną i wodę. Minimalny podział polega na wyodrębnieniu analityki służącej do osobnej ewidencji zużycia materiałów i zużycia energii.

Dla firm produkcyjnych wskazane jest jednak, w celu uzyskania informacji dotyczących kosztów wytworzenia produktów, wprowadzenie o wiele bardziej szczegółowej analityki. Przykładowy wykaz kont analitycznych prezentujemy w poniższej tabeli.

Wykaz kont analitycznych do konta 40-1 "Zużycie materiałów i energii"
podstawowy rozszerzony
40-1/1 "Zużycie materiałów bezpośrednich" 40-1/1-1 "Zużycie materiału X"
40-1/1-2 "Zużycie materiału Y"
40-1/2 "Zużycie materiałów pośrednich" 40-1/2-1 "Zużycie materiału X"
40-1/2-2 "Zużycie materiału Y"
40-1/3 "Zużycie opakowań" 40-1/3-1 "Zużycie opakowań bezpośrednio produkcyjnych"
40-1/3-2 "Zużycie opakowań wysyłkowych"
40-1/4 "Zużycie materiałów gospodarczych" 40-1/4-1 "Zużycie środków czystości (koszty zarządu)"
40-1/4-2 "Zużycie materiałów biurowych (koszty zarządu)"
40-1/4-3 "Zużycie materiałów reklamowych (koszty sprzedaży)"
40-1/5 "Zużycie paliw" 40-1/5-1 "Paliwo do samochodów dostawczych (ciężarowych)"
40-1/5-2 "Paliwo do samochodów osobowych (zarząd)"
40-1/6 "Zużycie energii" 40-1/6-1 "Koszty energii zużytej przy produkcji"
40-1/6-2 "Koszty energii zużytej na potrzeby administracji"

W przypadku objęcia wyrobów gotowych ewidencją bilansową (Wn konto 60, Ma konto 49), co miesiąc należy porównać koszty zgromadzone na koncie 40 "Koszty według rodzajów" z kwotą ujętą po stronie Ma konta 49 "Rozliczenie kosztów" i ustalić odchylenia od cen ewidencyjnych, odnosząc je na konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów", zapisem: Wn/Ma konto 49, Ma/Wn konto 62, celem dalszego ich rozliczenia. Jeżeli na koniec okresu nie ma zapasu wyrobów, to różnice pomiędzy kosztem wytworzenia a ceną przyjętą do ewidencji zapasów wyrobów gotowych można odnieść bezpośrednio na wynik finansowy.

Co ważne, w przypadku ewidencji bilansowej wyrobów gotowych na koncie 60, księgowaniu podlegał będzie także koszt wytworzenia sprzedanych produktów, zapisem:

      - Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",
      - Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty".

Generalnie, przy ustalaniu wyniku finansowego metodą porównawczą, koszty sprzedanych produktów, tj. saldo konta 70-1, przenosi się na dzień bilansowy na konto 49, zapisem:

      - Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
      - Ma konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

Jeżeli jednostka podjęła decyzję o objęciu wyrobów gotowych ewidencją bilansową, to koszty zgromadzone na kontach zespołu 4 może rozliczać w odmienny sposób, tzn. przenosząc koszty zaliczone do kosztu wytworzenia produktów na konto 49. Dokonuje się tego zapisem:

      - Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
      - Ma konto 40 "Koszty według rodzajów".

Natomiast koszty, które nie są kwalifikowane do kosztu wytworzenia, będą przeksięgowywane na koniec roku obrotowego bezpośrednio na wynik finansowy, zapisem:

      - Wn konto 86 "Wynik finansowy",
      - Ma konto 40 "Koszty według rodzajów".

W takim przypadku koszty odniesione na stronę Wn konta 70-1 przenosi się na konto 86, zapisem: Wn konto 86, Ma konto 70-1.

Uwaga: Jeżeli jednostka produkująca wyroby gotowe rozlicza koszty wyłącznie na kontach zespołu 4 i koszty zaliczone do kosztu wytworzenia produktów przenosi na koniec roku obrotowego na konto 49, to przy tym sposobie rozliczania kosztów działalności operacyjnej, konto 49 nie wyraża zmiany stanu produktów, tj. różni się od zmiany stanu produktów ustalanej pozaksięgowo na kontach zespołu 6.

3. Zasady wyceny produkcji w toku

Stan produkcji w toku wycenia się generalnie w wysokości kosztu jej wytworzenia. Przy czym ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość stosowania uproszczonych metod wyceny polegających na wycenie produktów w toku produkcji w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź niewycenianiu ich w ogóle. Zastosowanie powyższych rozwiązań jest możliwe pod warunkiem, że nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki.

Przykład

I. Założenia:

  1. Zakład produkcyjny ewidencjonuje koszty podstawowej działalności operacyjnej wyłącznie na kontach zespołu 4 i prowadzi bieżącą ewidencję wyrobów gotowych na koncie 60.
     
  2. W bieżącym okresie sprawozdawczym koszty ogółem zaewidencjonowane na kontach zespołu 4 wyniosły: 30.010 zł (koszty materiałów bezpośrednich: 10.010 zł, pozostałe koszty produkcji: 16.000 zł, koszty sprzedaży: 1.000 zł, koszty zarządu: 3.000 zł).
     
  3. W danym okresie sprawozdawczym wyprodukowano i przyjęto do magazynu 100 szt. wyrobów gotowych po planowanym koszcie wytworzenia 390 zł/szt. Na koniec roku pozostało 80 szt. produktów przetworzonych w 50%.
     
  4. Zakład produkcyjny ustalił wartość produkcji w toku w wysokości materiałów bezpośrednich:
Wyszczególnienie Koszt jednostkowy Koszt całkowity
Produkty gotowe 10.010 zł : (100 szt. + 80 szt. × 50%)
+ (16.000 zł : 100 szt.) = 231,50 zł/szt.
231,50 zł/szt. × 100 szt. = 23.150 zł
Produkcja w toku (10.010 zł × 50%) : (100 szt. + 80 szt. × 50%)
= 5.005 zł : 140 szt. = 35,75 zł
35,75 zł/szt. × 80 szt. = 2.860 zł
  1. Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów wynoszą: 39.000 zł - (30.010 zł - 1.000 zł - 3.000 zł - 2.860 zł) = 15.850 zł.
     
  2. W okresie sprawozdawczym sprzedano 90 szt. wyrobów.
     
  3. Wartość sprzedanych wyrobów według planowanego kosztu wytworzenia wynosi: 90 szt. × 390 zł/szt. = 35.100 zł.
     
  4. Odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane wyroby wynoszą: (15.850 zł : 100 szt.) × 90 szt. = 14.265 zł.
     
  5. Na koniec roku obrotowego przeniesiono salda kont kosztów podstawowej działalności operacyjnej.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. Poniesione koszty rodzajowe wynikające z dowodów księgowych:      
   a) wartość materiałów bezpośrednich 10.010 zł 40 31
   b) pozostałe koszty produkcyjne 16.000 zł 40 różne konta
   c) koszty zarządu 3.000 zł 40 różne konta
   d) koszty sprzedaży 1.000 zł 40 różne konta
2. PW - przyjęcie wyrobów do magazynu po planowanym koszcie wytworzenia 39.000 zł 60 49
3. PK - zarachowanie kredytowych odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów 15.850 zł 49 62
4. WZ - rozchód sprzedanych wyrobów w cenach ewidencyjnych 35.100 zł 70-1 60
5. PK - odchylenia przypadające na sprzedane wyroby 14.265 zł 62 70-1
6. PK - produkcja w toku ustalona na koniec okresu 2.860 zł 60 49
7. PK - przeksięgowanie na koniec roku:      
   a) sald kont zespołu 4 zaliczanych do kosztu wytworzenia: 10.010 zł + 16.000 zł =  26.010 zł 49 40
   b) sald kont zespołu 4 zaliczanych do kosztów zarządu 3.000 zł 86 40
   c) sald kont zespołu 4 zaliczanych do kosztów sprzedaży 1.000 zł 86 40
   d) kosztów wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych: 35.100 zł - 14.265 zł =  20.835 zł 86 70-1

III. Księgowania:

Zasady wyceny produkcji w toku

IV. Pozaksięgowe ustalenie zmiany stanu produktów:

Lp. Składniki aktywów Stan na początek okresu sprawozdawczego Stan na koniec okresu sprawozdawczego Zmiana stanu produktów
1. Produkty gotowe 0 3.900 zł (+) 3.900 zł
2. Kredytowe odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów 0 1.585 zł (-) 1.585 zł
3. Produkcja w toku 0 2.860 zł (+) 2.860 zł
Razem (+) 5.175 zł

www.PoradnikKsiegowego.pl - Plan kont:

 Baza przykładów ewidencji księgowej
wraz z obszernym komentarzem
www.plankont.gofin.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

grudzień 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
3
4
6
7
8
11
12
13
14
15
17
18
19
21
22
23
24
25
26
28
29
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.