Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 1 (457) z dnia 1.01.2018
Rozliczanie kosztów produkcji wyłącznie na kontach zespołu 4 i ewidencja sprzedaży wyrobów gotowych
W jaki sposób rozlicza się koszty produkcji wyłącznie na kontach zespołu 4?
1. Wybór metody ewidencji kosztów działalności podstawowej w jednostkach produkcyjnych
W jednostkach produkcyjnych pełny obraz poniesionych kosztów składających się na koszt wytworzenia produktów można uzyskać dzięki ewidencji na kontach tylko zespołu 5 lub równocześnie zespołu 4 i 5. Zawężenie ewidencji kosztów działalności operacyjnej tylko do kont układu rodzajowego (kont zespołu 4), bez ich podziału funkcjonalnego, nie jest w takich podmiotach zalecane. W praktyce zdarza się jednak, że niektóre jednostki produkcyjne przyjmują taki wariant ewidencji kosztów. Stosować go mogą jednak tylko nieliczne z nich. Chodzi tu o podmioty, które:
- prowadzą działalność w niewielkich rozmiarach,
- posiadają prostą strukturę organizacyjną i nie zachodzi w nich potrzeba kontroli kosztów według miejsc ich powstawania,
- zajmują się przede wszystkim świadczeniem usług i nie mają potrzeby lub możliwości ustalania rzeczywistych kosztów wytworzenia usług,
- wytwarzają w krótkim cyklu produkcyjnym nieskomplikowane, jednorodne produkty, w związku z czym nie jest utrudniona kalkulacja jednostkowego kosztu wytworzenia (przy jednoczesnym niewystępowaniu produkcji niezakończonej).
Co istotne, przyjęcie sposobu ewidencji kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 nie może wywierać istotnie ujemnego wpływu na obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki (por. art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Trzeba też pamiętać, że jeśli ewidencja kosztów prowadzona jest tylko w układzie rodzajowym, to jednostka zobowiązana jest do sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym.
Przypomnijmy, iż przy ewidencji kosztów wyłącznie w zespole 4 wszystkie poniesione koszty proste - na podstawie dowodów źródłowych - ujmuje się na koncie 40 "Koszty według rodzajów", zapisem:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów", - Ma konta zespołu 0, 1, 2, 3, 8. |
Przykładowo wydanie materiałów do produkcji zostanie ujęte w księgach, zapisem:
- Wn konto 40-1 "Zużycie materiałów i energii", - Ma konto 31 "Materiały". |
Jeżeli poniesione i ujęte na kontach zespołu 4 koszty dotyczą przyszłych okresów, to przenosi się je na konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów", zapisem:
- Wn konto 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów", - Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów". |
Następnie w okresie, którego dotyczą, księguje się je zapisem odwrotnym, tzn.: Wn konto 49, Ma konto 64-0.
2. Uproszczona ewidencja wyrobów gotowych
W sytuacji gdy jednostka produkcyjna księguje koszty wyłącznie na kontach zespołu 4, zwykle wybiera również uproszczoną ewidencję wyrobów gotowych, określoną w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Produktów gotowych nie obejmuje się wówczas ewidencją bilansową, lecz ich wartość odpisuje się bezpośrednio w koszty. Metoda ta wiąże się jednak z koniecznością ustalania stanu produktów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy. Korekta kosztów o wartość stanu wyrobów gotowych dokonywana jest zapisem:
- Wn konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty", - Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów". |
Przy tej metodzie ewidencji produktów nie prowadzi się konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów", a koszty, które dotyczą produkcji, pozostają na kontach zespołu 4 do dnia bilansowego.
3. Objęcie wyrobów gotowych bieżącą ewidencją bilansową
Jeśli mimo uproszczonej ewidencji kosztów (tzn. wyłącznie na kontach zespołu 4) jednostka zdecyduje się objąć wyroby gotowe bieżącą ewidencją bilansową, to - na podstawie art. 28 ust. 11 pkt 1 ustawy o rachunkowości - zapasy wyrobów gotowych na dzień ich powstania ujmuje w księgach rachunkowych według kosztów wytworzenia.
W celu ustalenia kosztu wytworzenia produktu, konieczne jest takie uszczegółowienie ewidencji kosztów na kontach rodzajowych, aby na podstawie dokonanych zapisów można było ustalić kwotę kosztów prostych, które są uwzględniane w koszcie wytworzenia produktu gotowego. Trzeba także prowadzić odrębną ewidencję kosztów zarządu i sprzedaży, których nie zalicza się do kosztów wytworzenia produktów.
Przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu można księgować na podstawie dowodu "PW - Przyjęcie wyrobu", zapisem:
- Wn konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty", - Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów". |
Ponadto, w przypadku stosowania do wyceny wyrobów stałych cen ewidencyjnych (por. art. 34 ust. 2 ustawy o rachunkowości) co miesiąc należy porównywać koszty zgromadzone na koncie 40 "Koszty według rodzajów" z kwotą ujętą po stronie Ma konta 49 "Rozliczenie kosztów" i ustalać odchylenia od cen ewidencyjnych, odnosząc je na konto 62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów", zapisem: Wn/Ma konto 49, Ma/Wn konto 62, celem dalszego ich rozliczenia. Jeżeli na koniec okresu nie ma zapasu wyrobów, to różnice pomiędzy kosztem wytworzenia a ceną przyjętą do ewidencji zapasów wyrobów gotowych można odnieść bezpośrednio na wynik finansowy.
Co istotne, w przypadku ewidencji bilansowej wyrobów gotowych na koncie 60, księgowaniu podlegał będzie także koszt wytworzenia sprzedanych produktów. Ujmuje się go na koncie 70-1 "Koszt sprzedanych produktów" w oparciu o dowód "WZ - Wydanie na zewnątrz", zapisem:
- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów", - Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty". |
Natomiast samą wartość przychodów ze sprzedaży wyrobów gotowych ewidencjonuje się według zasad ogólnych, odnosząc ją na konto 70-0 "Sprzedaż produktów".
Przykład
I. Założenia:
- Jednostka produkcyjna prowadzi ewidencję bilansową produktów gotowych. Koszty działalności ewidencjonuje wyłącznie na kontach zespołu 4. Jednostka prowadzi ewidencję analityczną umożliwiającą ustalenie kosztu wytworzenia produktów.
- W październiku 2017 r. jednostka przekazała z magazynu na potrzeby produkcji materiały (surowce) o wartości według cen zakupu: 3.750 zł. Łączne koszty wytworzenia produktów w tym miesiącu wyniosły: 9.600 zł. Wszystkie wyprodukowane wyroby przyjęto do magazynu po koszcie wytworzenia: 9.600 zł.
- Ostatniego dnia października sprzedano wszystkie wyroby, wystawiając fakturę na kwotę: 12.500 zł (plus VAT: 2.875 zł).
II. Dekretacja:
Opis operacji | Kwota | Konto | |
Wn | Ma | ||
1. RW - wydanie materiałów z magazynu do produkcji | 3.750 zł | 40-1 | 31 |
2. PW - przyjęcie produktów gotowych z produkcji do magazynu po koszcie wytworzenia | 9.600 zł | 60-0 | 49 |
3. FS - faktura dokumentująca sprzedaż produktów: | |||
a) wartość brutto: 12.500 zł + 2.875 zł = | 15.375 zł | 20 | |
b) VAT należny | 2.875 zł | 22-2 | |
c) wartość netto | 12.500 zł | 70-0 | |
4. WZ - rozchód sprzedanych produktów z magazynu (według rzeczywistego kosztu wytworzenia) | 9.600 zł | 70-1 | 60-0 |
III. Księgowania:
www.PoradnikKsiegowego.pl - Plan kont:
Baza przykładów ewidencji księgowej wraz z obszernym komentarzem | ||
www.plankont.gofin.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
10.10.2024 (czwartek)
15.10.2024 (wtorek)
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
DRUKI
Darmowe druki aktywne
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Rachunkowość
Forum aktywnych księgowych
|