Przegląd Podatku Dochodowego nr 6 (342) z dnia 20.03.2013

Zapisy w podatkowej księdze przedsiębiorstwa wielozakładowego

Pojęcie przedsiębiorstwa wielozakładowego

Z przedsiębiorstwem wielozakładowym mamy do czynienia, jeżeli działalność prowadzona jest w oparciu o kilka zespołów składników materialnych i niematerialnych, jakimi są w szczególności sklepy, zakłady, punkty usługowe, przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych (§ 3 pkt 10 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów).

Prowadzenie podatkowej księgi w przedsiębiorstwie wielozakładowym

W przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa wielozakładowego przepisy § 9 ust. 3 rozporządzenia przewidują możliwość prowadzenia podatkowej księgi na dwa sposoby:

1) prowadzenie jednej księgi dla wszystkich zakładów, w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba,

2) prowadzenie odrębnej księgi w każdym zakładzie.

Warunkiem prowadzenia jednej podatkowej księgi jest prowadzenie w poszczególnych zakładach ewidencji sprzedaży, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia. Jedynie w zakładach, w których sprzedaż ewidencjonuje się za pomocą kasy fiskalnej, warunek prowadzenia ewidencji sprzedaży nie obowiązuje.

Podatnik, który prowadzi kantor lub lombard i chce w przedsiębiorstwie wielozakładowym prowadzić tylko jedną księgę, oprócz ewidencji sprzedaży ma obowiązek założyć i prowadzić ewidencję:

• kupna i sprzedaży wartości dewizowych - przy działalności kantorowej,
   
• pożyczek i zastawionych rzeczy - przy działalności lombardowej.

Dokonywanie zapisów w podatkowej księdze

Prowadząc odrębne księgi dla każdego zakładu, zakup towarów handlowych, materiałów i innych wydatków ponoszonych na rzecz każdego z tych zakładów dokumentuje się odrębnymi dowodami zakupu.

Natomiast przesunięcia towarów lub materiałów podstawowych między zakładami dokumentuje się dowodem przesunięcia. Dowód ten sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden przechowywany jest w zakładzie, z którego dokonano przesunięcia towarów czy materiałów, a drugi w zakładzie, w którym przyjęto te towary lub materiały.

Dowód przesunięcia powinien zawierać co najmniej:

• numer kolejny wpisu,
   
• datę dokonania przesunięcia,
   
• nazwę towarów lub materiałów,
   
• ilość i wartość towarów lub materiałów obliczoną według cen zakupu.

Tak sporządzony dowód przesunięcia powinien być zaewidencjonowany w podatkowej księdze zakładu przekazującego i przyjmującego towar. W podatkowej księdze zakładu, z którego przekazano towar, wartość towarów wykazanych w kolumnie 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu" należy pomniejszyć o wartość przesuniętego towaru według cen zakupu. Dokonuje się tego poprzez zapis ze znakiem minus lub kolorem czerwonym. Natomiast w zakładzie, do którego przesunięto towar, w kolumnie 10 podatkowej księgi należy wykazać wartość przyjętego towaru.

Jeżeli podatnik prowadzi tylko jedną podatkową księgę dla przedsiębiorstwa wielozakładowego, a zakupione towary handlowe oraz materiały podstawowe przekazuje tylko do jednego zakładu, to wówczas nie ma obowiązku sporządzania dowodu przesunięć, pod warunkiem, że na dowodzie zakupu podał nazwę zakładu, do którego przekazał te towary.

Poza przedstawionymi szczególnymi obowiązkami, podatnik prowadzący przedsiębiorstwo wielozakładowe, zdarzenia gospodarcze ewidencjonuje w podatkowej księdze na ogólnych zasadach określonych w przepisach rozporządzenia.

Jak ustalić dochód przy prowadzeniu odrębnych ksiąg?

W myśl art. 44 ust. 2 updof, dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania.

Gdy podatnik prowadzi jedną podatkową księgę dla przedsiębiorstwa wielozakładowego, to po podsumowaniu zapisów w kolumnach tej księgi wyliczenie dochodu nie jest problemem.

Inaczej jest przy prowadzeniu odrębnej księgi dla poszczególnych zakładów. Prowadzenie dla każdego zakładu odrębnej księgi nie wiąże się z obowiązkiem ustalania dochodu dla każdego zakładu odrębnie. Dochód w takim przypadku ustala się jako różnicę pomiędzy zsumowanymi przychodami wszystkich zakładów a ich zsumowanymi kosztami uzyskania przychodów.