Uproszczony bilans sporządzany przez jednostki mikro po raz pierwszy za 2014 r.

Zmienione przepisy obowiązują bowiem od 5 września 2014 r. i mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, czyli już do sprawozdań za 2014 r. Co istotne, przewidziano także przepisy przejściowe, zgodnie z którymi:

1) spółki handlowe i spółki cywilne oraz inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych prowadzące działalność od kilku lat, mogą sporządzić uproszczone sprawozdanie finansowe za 2014 r., jeżeli w roku obrotowym 2014 oraz w roku 2013 nie przekroczyły co najmniej dwóch z wielkości wymienionych w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy o rachunkowości (tj. sumy bilansowej na koniec roku obrotowego: 1.500.000 zł, przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy: 3.000.000 zł, średniorocznego zatrudnienia: 10 osób),

2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą sporządzić uproszczone sprawozdanie finansowe za 2014 r., jeżeli w 2013 r. spełniły kryteria wielkości przychodów przedstawione w art. 3 ust. 1a pkt 3 ustawy o rachunkowości.

Na temat uproszczeń dla jednostek mikro pisaliśmy w Zeszytach Metodycznych Zeszytach Metodycznych Rachunkowości nr 18 z 20.09.2014 r.

Zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy o rachunkowości, bilans sporządzany przez jednostki mikro powinien zawierać podstawowe informacje, w tym:

• wartość aktywów trwałych ze szczególnym wskazaniem wartości środków trwałych; pominięto wyodrębnienie m.in. wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych w budowie czy należności i inwestycji długoterminowych;
   
• wartość aktywów obrotowych ze wskazaniem wartości zapasów i należności krótkoterminowych; pominięto wyodrębnienie wartości inwestycji krótkoterminowych, w tym środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i w kasie jednostki, oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych;
   
• wartość kapitału (funduszu) własnego, w tym wartość kapitału (funduszu) podstawowego i należnych wpłat na kapitał podstawowy; pominięto m.in. informacje o wartości kapitału zapasowego, pozostałych kapitałów rezerwowych oraz zysków (strat) z poprzednich lat i roku bieżącego;
   
• wartość zobowiązań (w tym zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek) i rezerw na zobowiązania;
   
• wartość sumy bilansowej wyrażoną poprzez podsumowanie aktywów i pasywów.

Pozycja A. "Aktywa trwałe…"

W pozycji A aktywów bilansu dla jednostek mikro należy wykazywać łączną wartość:

• wartości niematerialnych i prawnych,
   
• rzeczowych aktywów trwałych, w tym: środków trwałych, środków trwałych w budowie, zaliczek na środki trwałe w budowie,
   
• należności długoterminowych,
   
• inwestycji długoterminowych,
   
• długoterminowych rozliczeń międzyokresowych.

Z załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości wynika przy tym konieczność ujawnienia w tej pozycji informacji o wartości środków trwałych posiadanych przez jednostkę mikro. Zgodnie zaś z definicją określoną w art. 3 ust. 1 pkt 15 tej ustawy, przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

• nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
   
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
   
• ulepszenia w obcych środkach trwałych,
   
• inwentarz żywy.

Pozycja B. "Aktywa obrotowe…"

W pozycji B aktywów bilansu dla jednostek mikro powinna zostać wykazana łączna wartość: zapasów, należności krótkoterminowych, inwestycji krótkoterminowych oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych – ze szczegółowym wskazaniem wartości zapasów i należności krótkoterminowych.

Zapasy – w znaczeniu określonym w art. 3 ust. 1 pkt 18 lit. a) ustawy o rachunkowości – są to rzeczowe aktywa obrotowe, przeznaczone do zużycia lub zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy. Są to nabyte w celu zużycia na własne potrzeby materiały, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby, usługi i roboty) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, bądź półprodukty oraz towary nabyte celem odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Z kolei należności krótkoterminowe obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług (salda debetowe wynikające z zapisów na koncie 20) oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczanych do aktywów finansowych, które staną się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (art. 3 ust. 1 pkt 18 lit. c). Oznacza to, iż w bilansie na dzień 31 grudnia 2014 r. wykazane będą jako krótkoterminowe te należności, których spłata ma nastąpić do 31 grudnia 2015 r. oraz wszystkie należności z tytułu dostaw i usług wynikające z ewidencji analitycznej do konta 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Pozycja A. "Kapitał (fundusz) własny…"

W pozycji A pasywów bilansu dla jednostek mikro powinno się ujmować łączną wartość: kapitału (funduszu) podstawowego, należnych wpłat na kapitał podstawowy, udziałów (akcji) własnych, kapitału (funduszu) zapasowego, kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny, pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych, zysku (strat) z lat ubiegłych, zysku (straty) netto za bieżący rok obrotowy oraz odpisów z zysku netto w ciągu roku obrotowego.

W bilansie dla jednostek mikro w osobnej pozycji należy wyodrębnić wyłącznie wartość kapitału (funduszu) podstawowego, który – zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o rachunkowości – musi być zaprezentowany w wysokości wynikającej z umowy, statutu i zarejestrowanej w sądzie rejestrowym, oraz wartość należnych wpłat na kapitał podstawowy. Jako "Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)" wykazuje się przy tym zadeklarowane, lecz niewniesione na dzień bilansowy wkłady kapitałowe – rzeczowe i finansowe w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) oraz spółkach osobowych. W tej pozycji wykazuje się również przewyższającą zysk kwotę zaliczek pobranych w ciągu roku przez wspólników spółek osobowych.

Pozycja B. "Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania…"

W pozycji B pasywów bilansu dla jednostek mikro wykazać należy łączną wartość: zobowiązań długoterminowych i krótkoterminowych, rezerw na zobowiązania, funduszy specjalnych i rozliczeń międzyokresowych – z wyszczególnieniem wartości rezerw na zobowiązania i zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek. W pozycji tej należy wyodrębnić wyłącznie wartość:

• rezerw na zobowiązania, tzn. rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, rezerw na świadczenia emerytalne i podobne oraz pozostałych rezerw;
   
• zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek, tzn. wartość zaciągniętych przez jednostkę kredytów i pożyczek, bez względu na ich przeznaczenie – zarówno na sfinansowanie nabycia i budowy środków trwałych oraz innych składników majątku trwałego, jak i aktywów obrotowych, wyrażone w walucie polskiej, jak i walutach obcych.

Co istotne zarówno rezerwy, jak i zobowiązania prezentowane są bez wyszczególnienia jaka ich część ma charakter długoterminowy, a jaka krótkoterminowy.

Przykład

I. Założenia:

Na koniec roku obrotowego w jednostce zaliczanej do jednostek mikro wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów przedstawiały się następująco:

II. Bilans jednostki mikro (dla uproszczenia zaprezentowano wyłącznie stany za bieżący rok obrotowy):