Czy biuro rachunkowe może zrezygnować ze stosowania kasy rejestrującej?

Prowadzę biuro rachunkowe. Minister Finansów na początku br. wyjaśniał, że biura rachunkowe wypełniające zeznania PIT dla osób prywatnych muszą te usługi ewidencjonować w kasie rejestrującej. Postąpiłam zgodnie z tymi wytycznymi i zainstalowałam kasę fiskalną. Minister Finansów zmienił jednak zdanie. Czy w związku z tym mogę zrezygnować ze stosowania kasy fiskalnej? Zaznaczam, że obroty ze sprzedaży dla osób prywatnych nie przekraczają 20.000 zł.

Stanowisko Ministra Finansów dotyczące stosowania kasy fiskalnej przez biura rachunkowe

Co do zasady, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (dalej: osób prywatnych) są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Są jednak pewne zwolnienia z ewidencjonowania. Zostały one określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1544 - dalej: rozporządzenie w sprawie zwolnień). Podatnicy wykonujący niektóre czynności nie mogą jednak korzystać z żadnych zwolnień z ewidencjonowania. Od 1 stycznia 2015 r. (a uwzględniając przepisy przejściowe - od 1 marca br.) dotyczy to m.in. podatników świadczących usługi prawnicze (z nieistotnym tu wyjątkiem), czy doradztwa podatkowego.

Na początku 2015 r. Ministerstwo Finansów wyjaśniało, że definiując pojęcie usług "doradztwa podatkowego" należy odnieść się do "czynności doradztwa podatkowego", określonych w art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym. To z kolei oznaczało, że do usług doradczych, które muszą być obowiązkowo ewidencjonowane w kasie rejestrującej, należy zaliczyć także "typowe" usługi świadczone przez biura rachunkowe (w tym także m.in. wypełnianie zeznań PIT). Stosując się do wytycznych Ministerstwa Finansów, praktycznie wszystkie biura rachunkowe świadczące usługi dla osób prywatnych musiały zakupić kasę fiskalną i od 1 marca br. rozpocząć ewidencjonowanie ww. usług. Nie mogły one bowiem korzystać z żadnego ze zwolnień z ewidencjonowania (w tym - ze zwolnienia ze względu na obroty; limit tego zwolnienia wynosi 20.000 zł rocznie).

Ministerstwo Finansów wycofało się jednak z tego stanowiska. Z interpretacji ogólnej z 9 kwietnia br., nr PT3.8101.2.2015.AEW.16 wynika, że "typowe" usługi świadczone przez biura rachunkowe (tj. usługi polegające na prowadzeniu ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych, sporządzanie/wypełnianie zeznań i deklaracji podatkowych, itp.) nie są usługami doradztwa podatkowego. W związku z tym biura rachunkowe, które wykonują wyłącznie takie usługi (nie świadczą usług doradczych, czyli m.in. nie udzielają porad, nie wydają opinii, itp.), mogą korzystać z ustawowych zwolnień z ewidencjonowania. Mogą zatem korzystać m.in. ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania (zwolnienie to przysługuje, jeżeli obroty uzyskane ze świadczenia usług dla osób prywatnych nie przekraczają 20.000 zł rocznie).

Rezygnacja ze stosowania kasy fiskalnej

Pojawiły się wątpliwości, czy biura rachunkowe, które zastosowały się do stanowiska Ministerstwa Finansów prezentowanego na początku br. i zainstalowały kasę fiskalną, mogą obecnie zrezygnować z jej stosowania, powracając do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania.

Generalnie zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania nie mogą stosować podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania. Wynika to z § 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień. W uproszczeniu mówiąc - podatnik, u którego w jednym roku podatkowym obroty przekroczyły 20.000 zł, bezpowrotnie traci prawo do stosowania zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania. Zauważmy jednak, że w tym przepisie jest mowa o podatnikach, którzy utracili prawo do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania. Tymczasem biura rachunkowe takiego zwolnienia nie utraciły, a jedynie instalując kasę fiskalną kierowały się wytycznymi Ministerstwa Finansów, które ostatecznie okazały się nieprawidłowe. W związku z tym biura rachunkowe, które zainstalowały kasę fiskalną, wyłącznie w związku z niekorzystnym stanowiskiem Ministerstwa Finansów prezentowanym na początku br., mogą obecnie zrezygnować ze stosowania kasy rejestrującej (oczywiście o ile spełniają warunki do stosowania zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania).

Również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2013 r., nr ITPP1/443-254/13/AJ wyjaśnił, że podatnik może zrezygnować ze stosowania kasy fiskalnej, którą zainstalował dobrowolnie (tj. gdy obrót nie przekroczył limitu zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania). Interpretacja ta została wprawdzie wydana na podstawie "starego" rozporządzenia w sprawie zwolnień z ewidencjonowania (tu: rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w powyższej sprawie), ale regulacje zawarte w tym rozporządzeniu dotyczące omawianej kwestii są podobne do obowiązujących obecnie. Stanowisko zaprezentowane w tej interpretacji pozostaje zatem nadal aktualne.

WAŻNE: W związku z licznymi pytaniami Czytelników o możliwość rezygnacji przez biuro rachunkowe ze stosowania kasy fiskalnej, zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów o potwierdzenie, że jest to możliwe. W odpowiedzi otrzymanej w dniu 2 czerwca br. czytamy:

"(...) Jeżeli podatnik, o którym mowa powyżej (biuro rachunkowe, które zainstalowało kasę fiskalną wyłącznie na skutek niekorzystnego stanowiska Ministerstwa Finansów prezentowanego na początku br. - przyp. red.), rozpoczął prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej, może z niej zrezygnować (podkreśl. red.). (...)"

Zakończenie pracy kasy w trybie fiskalnym i zwrot ulgi na zakup kasy

Ministerstwo Finansów w przytoczonej wyżej odpowiedzi o prawo do rezygnacji ze stosowania kasy fiskalnej przez biuro rachunkowe wskazało jednocześnie, że w przypadku zakończenia przez kasę pracy w trybie fiskalnym, podatnik zobowiązany jest do dokonania czynności, o których mowa w § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz. 363). Podatnik zobowiązany jest więc do:

1) wykonania raportu fiskalnego dobowego i raportu fiskalnego okresowego (miesięcznego),

2) złożenia w terminie 7 dni od dnia zakończenia pracy kasy w trybie fiskalnym wniosku do naczelnika urzędu skarbowego o dokonanie odczytu pamięci fiskalnej kasy (wzór tego wniosku określony jest w załączniku nr 3 do ww. rozporządzenia),

3) złożenia wniosku o wyrejestrowanie kasy z ewidencji prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego,

4) dokonania przy pomocy serwisanta kasy odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy przez wykonanie raportu rozliczeniowego za cały okres pracy kasy w obecności pracownika urzędu skarbowego.

Odczyt, o którym mowa w pkt 4, powinien być zakończony protokołem z czynności odczytania zawartości pamięci fiskalnej kasy sporządzonym przez pracownika urzędu skarbowego (nie dotyczy sytuacji, gdy serwisant stwierdzi brak możliwości odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy). Raport stanowi załącznik do protokołu. Wzór protokołu stanowi załącznik nr 4 do ww. rozporządzenia.

Ministerstwo Finansów przypomniało także, że zgodnie z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT, podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania m.in. zaprzestaną ich używania. Odnosząc się do powyższego Ministerstwo Finansów wyjaśniło:

"(...) Powyższy obowiązek zwrotu (ulgi na zakup kasy - przyp. red.) dotyczy również podatników, którzy powołując się na zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej z tytułu obrotów poniżej 20.000 zł zaprzestaną rejestracji sprzedaży na niej. (...)"