rachunkowość finansowa, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, rozliczenia międzyokresowe, MSR
lupa
Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
A A A

Gazeta Podatkowa nr 77 (1327) z dnia 26.09.2016

Prowadzenie biura rachunkowego - wybrane problemy

Ustawa o rachunkowości nie reguluje szczegółowo wszystkich kwestii związanych z wykonywaniem działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Biuro rachunkowe musi ustalić własny sposób organizacji i funkcjonowania swojej działalności, w tym relacji z klientami. Podstawowe zasady współpracy powinny zostać określone w umowie o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Opisywanie dowodów księgowych

Z ustawy o rachunkowości wynika obowiązek kontroli dowodów księgowych pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym. Jak bowiem stanowi art. 22 ust. 1 tej ustawy, dowody księgowe powinny być rzetelne, to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują, kompletne, zawierające co najmniej dane określone w art. 21 ustawy, oraz wolne od błędów rachunkowych. Na okoliczność sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach zamieszcza się na nim stosowną adnotację, co z kolei wynika z art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy.

W przypadku gdy księgi rachunkowe jednostki prowadzi biuro rachunkowe, to kwestie związane z kontrolą dowodów księgowych powinna określać umowa o usługowe prowadzenie ksiąg. Najczęściej zapisuje się w niej, że kontroli merytorycznej dokonuje klient biura rachunkowego, a kontroli formalnej i rachunkowej - wyznaczony pracownik biura.

Kontrola merytoryczna polega na sprawdzeniu, czy dowód dokumentuje faktyczną operację gospodarczą oraz czy jest zgodny z treścią zawartych umów bądź decyzjami podjętymi przez uprawnione osoby. Do przeprowadzenia tej kontroli wymagana jest wiedza najczęściej wykraczająca poza informacje posiadane przez pracowników biura rachunkowego, dlatego też dokonuje jej klient przed przekazaniem dokumentów do biura. Przez klienta biura rozumie się kierownika jednostki prowadzącej księgi rachunkowe lub upoważnioną przez niego osobę. Na okoliczność dokonania kontroli merytorycznej na dowodzie powinien znaleźć się podpis osoby dokonującej tej kontroli oraz krótki opis wskazujący, czego dowód dotyczy. Z samej treści dowodu otrzymanego od klienta biura rachunkowego nie zawsze bowiem jednoznacznie wynika właściwy sposób ujęcia go w księgach rachunkowych (dekretacji).

Kontrola formalna i rachunkowa polega na ustaleniu, czy dany dowód księgowy jest poprawnym i legalnym dokumentem w świetle przepisów prawa obowiązującego jednostkę oraz czy dane liczbowe, które zawiera, są prawidłowe. Pod tym kątem dowód księgowy weryfikują zazwyczaj pracownicy biura rachunkowego, potwierdzając to podpisem na dowodzie.

Termin przekazywania dowodów do biura

Termin przekazywania do biura dokumentów księgowych, umożliwiający prawidłowe prowadzenie ksiąg i rozliczenie podatkowe klienta, powinien zostać wskazany w umowie o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Jak nakazuje art. 20 ust. 1 ustawy, do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone zgodnie z zasadą memoriału, która nakazuje ujmować w danym okresie wszystkie przychody i koszty dotyczące tego okresu (art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości). Żeby zastosowanie tych przepisów było możliwe, do momentu zamknięcia tego okresu biuro rachunkowe musi uzyskać odpowiedni dowód księgowy.

Przyjmuje się, że ostateczny termin zamknięcia ksiąg rachunkowych za dany miesiąc przypada na 20. dzień następnego miesiąca. Wówczas bowiem upływa termin płatności miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy. Wtedy też dokonuje się najczęściej zamknięcia miesiąca, polegającego na wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów lub korekty zapisów w danym miesiącu. Biuro musi więc odpowiednio wcześniej uzyskać dowody księgowe będące podstawą zapisów w księgach tego miesiąca (w umowie o prowadzenie ksiąg rachunkowych można wskazać np. do 10. dnia następnego miesiąca). Jeśli jakieś dowody księgowe dotyczące danego miesiąca wpłyną do biura rachunkowego po zamknięciu ksiąg za ten miesiąc, księguje się je do miesiąca następnego.

Datę otrzymania przez biuro rachunkowe dokumentów od klienta warto uwidaczniać na tych dokumentach lub w osobno sporządzanym w tym celu piśmie, np. protokole przekazania dokumentów. W sytuacji gdy opóźnienia w dostarczaniu dokumentów są powtarzalne i sposób prowadzenia ksiąg czy ustalania podatków zostałby zakwestionowany, może to uchronić biuro rachunkowe przed odpowiedzialnością za te błędy.

Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg

Osoba, która - wbrew przepisom ustawy o rachunkowości - dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych,

może zostać poddana karze pozbawienia wolności do lat 2, grzywnie albo obu tym karom łącznie.

Wynika tak z art. 77 ustawy o rachunkowości. Odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ponosi kierownik jednostki oraz osoba, której powierzył na piśmie określone obowiązki w zakresie rachunkowości. Mówi o tym art. 4 ust. 5 ustawy. Jeśli właściciel biura rachunkowego lub jego pracownik przyjmie na piśmie odpowiedzialność za obowiązki związane z prowadzeniem ksiąg jednostki, ponosi wraz z kierownikiem jednostki wspólną odpowiedzialność z art. 77 ustawy. W przeciwnym przypadku nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 77 ustawy o rachunkowości.

Biuro rachunkowe - niezależnie od zapisów umowy i sporządzonych pełnomocnictw - nie ponosi odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania podatkowe swoich klientów. Organ podatkowy będzie domagał się spłaty ewentualnych zaległości podatkowych od podatnika (płatnika), a nie od biura rachunkowego. Klient może natomiast wystąpić do biura z roszczeniem dochodzonym na drodze cywilnej za szkody poniesione w wyniku wadliwego prowadzenia księgowości. Przedsiębiorcy wykonujący działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych ponoszą bowiem odpowiedzialność jako zleceniobiorcy za nienależyte wykonanie umowy na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).

Osoby zajmujące się w biurze rachunkowym sprawami księgowymi i rozliczeniami podatkowymi mogą ponosić odpowiedzialność karną skarbową na podstawie art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego (Dz. U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.).

W określonych przypadkach mogą też zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 296 lub art. 303 Kodeksu karnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137).

Koniec współpracy i wydanie ksiąg

W umowie o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych warto określić okres obowiązywania umowy, ze wskazaniem ostatnich rozliczeń oraz kwestii związanych ze zwrotem dokumentacji księgowej i podatkowej. Dobrze wiedzieć, że w świetle art. 740 K.c. przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.

Biuro rachunkowe powinno przekazać swojemu klientowi wszelkie dokumenty otrzymane od niego w celu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz dokonania wymaganych prawem rozliczeń finansowo-podatkowych. Będą to więc m.in. faktury zakupu, sprzedaży, rachunki. Biuro powinno przekazać także dokumenty wygenerowane przez siebie podczas świadczenia usług księgowych zgodnie z zawartą umową, np. dowody PK, ewidencje środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, rejestry zakupu i sprzedaży VAT, deklaracje podatkowe. Przekazaniu podlegają również księgi rachunkowe. Gdy księgi były prowadzone komputerowo, można przekazać je w formie elektronicznej - o ile klient dysponuje programem umożliwiającym odczyt tych danych. Jeśli nie, biuro powinno dokonać wydruku ksiąg i przekazać je klientowi w formie papierowej.

Klient biura rachunkowego po zakończeniu współpracy z biurem powinien mieć możliwość kontynuowania prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z zasadą ciągłości, określoną w art. 5 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Powinien też móc wywiązać się z obowiązku przechowywania zbiorów księgowych przez wymagany prawem okres, w tym okazania ich w razie ewentualnej kontroli skarbowej.

Przekazanie dokumentacji klientowi wskazane jest udokumentować protokołem w formie pisemnej, który powinien być sprawdzony i podpisany przez obie strony umowy.

Ujęcie faktury za usługę prowadzenia ksiąg:

  • w księgach rachunkowych biura

Przychody powinny być ujmowane w księgach rachunkowych w okresie, którego dotyczą. Ponieważ ustawa o rachunkowości nie określa momentu powstania przychodu z tytułu świadczonych usług, można go ustalać zgodnie z przepisami o podatku dochodowym. Zgodnie z nimi, przychód z tytułu świadczonych usług powstaje w dniu ich wykonania. Jeśli jednak usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych - a tak jest z usługami prowadzenia ksiąg świadczonymi przez biura rachunkowe - to przychód powstanie w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. W umowie o usługowe prowadzenie ksiąg strony najczęściej określają, że usługi te są rozliczane w okresach miesięcznych, przy czym nie musi to być miesiąc kalendarzowy, a np. okres od 21. do 20. następnego miesiąca.

Biuro rachunkowe może ująć w księgach rachunkowych miesiąca, w którym powstał przychód, fakturę z tytułu świadczonej usługi zapisem:

a) wartość brutto

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

b) kwota VAT należnego

- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

c) wartość netto

- Ma konto 70-0 "Sprzedaż usług".

Z kolei otrzymanie od klienta zapłaty za fakturę może zaksięgować:

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Jeśli okres rozliczeniowy będzie obejmował przełom roku, to przychód z tytułu usługi prowadzenia ksiąg należy "podzielić" i przypisać do poszczególnych lat obrotowych. Przychód w części dotyczącej roku obrotowego objętego sprawozdaniem finansowym może być wówczas zaksięgowany np. zapisem:

- Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe",

- Ma konto 70-0 "Sprzedaż usług".

W następnym roku faktura za usługi księgowe zostanie zaksięgowana według zasad ogólnych (tj. jak w punktach a-c), a kwotę ujętą na koncie 65 należy wyksięgować zapisem: Wn konto 70-0, Ma konto 65.

  • w księgach rachunkowych klienta

Koszty usług są zaliczane do kosztów bilansowych w miesiącu, którego dotyczą, tj. w miesiącu wykonania usługi. Podobnie jest z fakturami za usługi prowadzenia ksiąg. Usługa taka jest zazwyczaj wykonywana w miesiącu następującym po miesiącu, który się rozlicza. Wynika to z faktu, że do biura rachunkowego muszą wpłynąć wszystkie dowody dotyczące rozliczanego miesiąca. W takim przypadku, przykładowo, jeśli biuro rachunkowe wystawiło fakturę we wrześniu, w którym księgowano dokumenty za sierpień, to usługa została wykonana we wrześniu i powinna być ujęta w księgach tego miesiąca. Bez znaczenia jest, że księgowano dokumenty z sierpnia. Istotny jest moment wykonania usługi.

Fakturę za usługę prowadzenia ksiąg rachunkowych biuro rachunkowe ujmie więc w księgach klienta w okresie, którego koszt dotyczy, następująco:

a) wartość brutto

- Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",

b) VAT naliczony podlegający odliczeniu

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

c) wartość netto

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

d) zaksięgowanie kosztu

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce) lub konto zespołu 5,

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Jeśli faktura będzie obejmowała przełom roku, to należy ją przyporządkować w odpowiedniej części do lat, których dotyczy. Część dotycząca roku obrotowego objętego sprawozdaniem finansowym może być wówczas zaksięgowana np. zapisem:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce) lub konto zespołu 5,

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

W następnym roku faktura za usługi księgowe zostanie zaksięgowana według zasad ogólnych (tj. jak w punktach a-c), powodując rozliczenie konta 30.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047)

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKsiegowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
6
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Zasady rachunkowości w jednostkach i zakładach budżetowych
Vademecum Księgowego - zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
PODATEK DOCHODOWY - przychody, koszty, środki trwałe, amortyzacja, leasing
PODATEK VAT - zasady rozliczania i weryfikacji

WSKAŹNIKI

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.