Gazeta Podatkowa nr 14 (1264) z dnia 18.02.2016

By otworzyć biuro rachunkowe, nie potrzeba certyfikatu

Zamierzam otworzyć biuro rachunkowe zajmujące się prowadzeniem ksiąg oraz udzielaniem porad podatkowych. Czy mogę to zrobić, jeśli nie posiadam certyfikatu księgowego?

Obecnie posiadanie certyfikatu księgowego nie jest konieczne do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie następujących czynności:

• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
   
• okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
   
• wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
   
• sporządzanie sprawozdań finansowych,
   
• gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej w ustawie o rachunkowości.

Działalność w wymienionym zakresie mogą prowadzić przedsiębiorcy, pod warunkiem że czynności z nią związane będą wykonywane przez osoby, które:

• mają pełną zdolność do czynności prawnych,
   
• nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za przestępstwa określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Ponadto przedsiębiorcy ci są obowiązani do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Powyższe wynika z art. 76a ust. 1 i 3 oraz art. 76h ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Na skutek deregulacji usługowego prowadzenia ksiąg zaprzestano wydawania certyfikatów księgowych.

Zatem w obecnym stanie prawnym, aby w ramach działalności gospodarczej usługowo prowadzić księgi rachunkowe, trzeba spełnić warunki w zakresie posiadania zdolności do czynności prawnych osób wykonujących faktycznie te czynności, niekaralności tych osób za określone przestępstwa oraz zawarcia ubezpieczenia OC za szkody spowodowane w toku działalności. Nie ma natomiast żadnych wymogów w zakresie kwalifikacji niezbędnych do założenia takiej działalności czy faktycznego wykonywania czynności z nią związanych - wiedza o rachunkowości czy praktyka w księgowości nie podlega weryfikacji przez żaden państwowy organ kontrolny. Na mocy ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (Dz. U. z 2014 r. poz. 768) z dniem 10 sierpnia 2014 r. nastąpiło usunięcie wymogów dotyczących wykształcenia i praktyki dla osób wykonujących czynności związane z usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Nie są już także wydawane przez Ministerstwo Finansów certyfikaty księgowe poświadczające wiedzę i doświadczenie takich osób.

Ponieważ w pytaniu nie sprecyzowano dokładnie, jakie księgi przedsiębiorca zamierza prowadzić i jakich porad udzielać, trzeba wspomnieć, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2011 r. nr 41, poz. 213 ze zm.) czynności doradztwa podatkowego obejmują:

1) udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,

2) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

3) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,

4) reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1.

Zawodowe wykonywanie czynności wskazanych w pkt 1 i 4 jest zastrzeżone wyłącznie dla podmiotów uprawnionych w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym, w tym m.in. doradców podatkowych (art. 2 ust. 2 tej ustawy). Jeśli jednak przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności w formie biura rachunkowego będzie także np. prowadził podatkowe księgi przychodów i rozchodów, sporządzał deklaracje podatkowe i udzielał swoim klientom porad związanych z prowadzonymi księgami i sporządzanymi deklaracjami - wykonywanie tych czynności nie będzie się wiązało z koniecznością posiadania dodatkowych uprawnień.